ఏప్రియల్ మొదటి వారం పద్యాలు

 ప్రాంజలి ప్రభ. ఉదయకాల ఉషోదయ పద్యాలు.. 01-04-2025.. రచయిత.. మల్లాప్రగడ రామకృష్ణ 

శా..ప్రాంతంలో ప్రభవించగల్గుమదీ ప్రాబల్య నేస్తమ్ముగన్ 

శాంతమ్ము స్వరమాధురీకళలుగన్ సాహిత్య తత్త్వమ్ముగన్ 

ఎంతైనా హృదయాలయం కదలగన్ యెన్నున్న ప్రేమమ్ముగన్ 

సొంతం మన్నది యేదిలేదు తపమున్ సొమ్మేలజీవమ్ముగన్ (1)

ఉ. సేవలుచేయునామదియుసేతువు  మాదిరియంటి యుండుటన్ 

భావముగాను చెప్పకయుబాధ్యతనించియు బంధ మవ్వుటన్ 

 బ్రోవగ వాని రక్షణకు భోక్తగ పూజ్యము నమ్మ పల్కగన్ 

 త్రోవకు నడ్డుగా బదులు త్రొక్కక నైజము బుద్ధిధర్మమున్(2)

ఉ. సంతతకౌనుధర్మగతి సంపదగానగుయెల్లవేళలన్ 

 పంతము లేని భార్యసుఖపాఠము నిత్యము సత్యమేయగున్ 

 చెంతన మిత్రుడౌ కళల చింతను మార్చెడి శక్తియుక్తియున్ 

చింతన కల్మషమ్మనెడి చెమ్మను జూపని ధర్మ దేవతన్(03)

మ. మమ మానందము చేయుటే మనసుగా మార్గమ్ము చూపేసుధీ 

 శ్రమయేజూపక నిత్య సత్యమనుటేప్రేమమ్ము నేస్తమ్ముగన్

 మమకారంబును దా హతృప్తిగనియే మంత్రీ యె దేహమ్ము గా 

యమ సౌధంబున కేగిరా యతివలత్యానందముం బొందుచున్(04)

మ. మనసే మార్గముగా విధీతలపుగా మాయల్గనే విద్యలున్ 

తనువే తప్పిదమైన తన్మయమనే తత్త్వమ్ము గానిత్యమున్ 

 అణువే ఆశయమైన నాగతిగనే ఆరాధ్య తే నేనుగన్ 

 రుణమే తీర్చు మదీ కళాస్థితిగారుద్రాంస నే వేడగన్(05)

ఉ. ఆడిన ఆట ఆడితివి ఆటల నెన్నియు చేసి చూపితిన్ 

 వాడిన మాట వాడితివి వాక్కుల నెన్నియు నమ్మ పల్కితిన్ 

మాడిన నాడు ఒప్పితిని మానస చేష్టలు కాదనేయగున్ 

 కోడలి వైపు వాడినని కోపము నాపయి లక్ష్మి కెప్పుడున్!(06)

శా..తెన్నేటి స్వరమున్ సమాధనముగన్ తిమ్మన్న సేవాసదన్ 

తెన్నేటి జ్వరమున్ ప్రజాబలముగన్ తిష్టౌను సర్వా సుధా 

తెన్నేటి వ్యవధిన్ వినమ్రతయగున్ తేనీటి విందేమదీ 

తెన్నేటి క్రమముగన్ సువిద్యలగుటన్ దీపమ్ము కాంతేసుధీ(07)

****

ప్రాంజలి ప్రభ. ఉదయకాల ఉషోదయ పద్యాలు.. 02-04-2025.. రచయిత.. మల్లాప్రగడ రామకృష్ణ 

మ. రఘురామాయణ శాంతి తత్త్వముగనే రమ్యత్వ లక్ష్యమ్ముగన్ 

రఘురామా యను నామమే సకలమున్ రక్షేను నిత్యమ్ముగన్

రఘురామా మదిలో ప్రభావముగనే రాజ్యమ్ము క్షేమమ్ముగన్

రఘురామావిధియాట లేజయముగా ప్రారబ్దమేజీవమున్(08)

శా..స్వాగోత్రీకుల లీలకావ్యములుగన్ సాంగత్య సంతోషమున్ 

యోగోత్తర్మదివిద్య భావములుగన్ యోగత్వ జన్మేయగున్ 

త్యాగోన్నత్వముబుద్ధి కౌశియముగన్ ధాత్రుత్వ భావమ్ముగన్ 

బాగోత్తా విధియాటనేస్తమగుటన్ బంధమ్ము జీవమ్ముగన్ (09)

ఉ. మంగళమౌవిధంబుననె మార్పుగ కొత్తగ ఆటలాడగన్ 

భంగును తిన్న వాడుమది బధ్యత మర్చియు కుప్పి గంతులున్ 

రంగుల వేష ధారణగు రంగము ఆటగ పట్టు వ్యాఘ్రమున్ 

“ *బంగరు మేడ మీఁద నొక* 

 *భామిని వ్యాఘ్రముఁ గాంచి భీతిలెన్”* (10)

.

ఉ. సంగతులెన్నియున్నను ప్రశాంత తేక్షణ మవ్వ భీతిగన్

నింగియు నేలతాకునను నే భయ మై కథలన్నిపుట్టగన్

జంగమ దేవరా పలుకు జాతికి పుట్టెను దుష్ట వ్యాఘ్రమున్

బంగరు మేడమీద నొక భామిని వ్యాఘ్రముగాంచి భీతిలెన్ (11)

చం తరములుమారబుద్ధియదితాపజపమ్ముయు నిత్యపౌరుషమ్

చరణముబట్టి గాలమునజాడ్యము గాను మనస్సుయాటగన్

కరములకౌగిలింతయునుగామపు వేశ్యల యిoటనౌను కా

పురములు నాట్యమాడినవి ముద్దుల   కోమలి పాదపీఠిపై (12)

ఉ. సత్యము బల్కజీవనము సాధుజనమ్ము సమమ్ముగానుగన్ 

నిత్యము విద్యబోధలగు నిర్మల బుద్ధిగ సర్వ యోగ్యతన్ 

కృత్యము లందుసేవలగు కృష్ణుని లీలలు తెల్ప గల్గగన్ 

భత్యము లేనిమార్గమున బాగుగ విద్దెల బోధ జీవమున్ (13)

మ..సుకుమారీ మనసివ్వ మాధురిమదీశోభిల్ల హృద్యమ్ముగన్ 

మకువంతా మహిమౌను మంగళముగామానమ్ము నాట్యమ్ముగన్ 

చకితమ్మే సహనమ్ముగన్ జగమునా చాతుర్య భావమ్ము తా

రక రామమ్మగు జీవితమ్ సుఖముగన్ రమ్యత్వ దేహమ్ముగన్... (14)

ఈ పద్యం ఒక స్త్రీ యొక్క అందం, గుణాలు, మరియు జీవితాన్ని వర్ణిస్తోంది.భావం 

* **సుకుమారీ మనసివ్వ మాధురిమదీశోభిల్ల హృద్యమ్ముగన్**: ఈ పంక్తిలో ఆ స్త్రీ యొక్క మనస్సు సుకుమారంగా, మధురంగా, మనోహరంగా ఉందని తెలుస్తోంది.

* **మకువంతా మహిమౌను మంగళముగామానమ్ము నాట్యమ్ముగన్**: ఆమె అందం, మహిమతో కూడినది మరియు ఆమె నృత్యం గౌరవప్రదంగా, మంగళకరంగా ఉంటుందని సూచిస్తుంది.

* **చకితమ్మే సహనమ్ముగన్ జగమునా చాతుర్య భావమ్ము తా**: ఆమె సహనం కలిగినది మరియు ఆమె తెలివితేటలు, నైపుణ్యం ప్రపంచాన్ని ఆశ్చర్యపరుస్తాయని అర్థం చేసుకోవచ్చు.

* **తారక రామమ్మగు జీవితమ్ సుఖముగన్ రమ్యత్వ దేహమ్ముగన్**: ఆమె జీవితం తారక రామమ్మ వలె సుఖంగా, ఆనందంగా ఉంటుందని మరియు ఆమె శరీరం అందంగా, ఆకర్షణీయంగా ఉంటుందని వివరిస్తుంది.

*****

ప్రాంజలి ప్రభ. ఉదయకాల ఉషోదయ పద్యాలు.. 03-04-2025.. రచయిత.. మల్లాప్రగడ రామకృష్ణ 

శా..పూర్వార్ధంబునజేసియున్నదియనన్ పుణ్యమ్ము నీమమ్ముగన్ 

సర్వార్ధంబునుగాంచి చేసెదను సుసామ్యమ్ము నీదర్శనమ్ 

దుర్వార్ధంబుగ సేవచేసెదను సు దూర్తా పరమ్మౌనులే 

శర్వార్ధంబగు భాగ్యదర్శనముగన్ శాంతమ్ము విశ్వేశ్వరా (15)

మధ్యాక్కర్..నమ్మక మన్ననా పలుకు నానుడి వల్లన గాదు 

కొమ్మన చాటుపిందెలగు కూరిమి నొత్తుక గాదు 

నిమ్మకు నీరులాగయగు నీటుగ తేటగ గాదు 

నమ్మిన మోమున సేవ నగధర మాదిరి గాను..(16)

ఉ.కష్టము నందుకాచెడి సకామ్యము జూపుచు సర్వరక్షగన్ 

స్పష్టము గానుపేదరిక సాధనతో మనసిచ్చి మార్చగన్ 

ఇష్టము యిచ్చకాలుగను ఇంతుల మార్పును కోరి తీర్చగన్ 

నష్టము లున్ననున్ హితము నమ్మక మాటలు తెల్పు చుండగన్ (17)

ఉ. పార్వతి చిత్తపంకజస మత్తభరాయ మహాంబ రాంబగన్ ,

పార్వతి పాలితామరక పాశము శంకర లోక రక్షతిన్ 

పార్వతి భక్తబృందకళ పాఠ్య త్రిలోకము లోచనాయకిన్ 

పార్వతి రంజనామనసు యానగభంజన నిర్గుణమ్ముగన్(18)

భావము.

పార్వతీ దేవి మనస్సు పవిత్రమైనదని, ఆమె గొప్ప తల్లి అని, ఆమె అందం అమోఘమని తెలుస్తోంది.

 ఆమె దేవతలను, శివుని లోకాన్ని రక్షిస్తుందని సూచిస్తుంది.

పార్వతీ దేవి భక్తులను ఆదరిస్తుందని, ఆమె మూడు లోకాలకు నాయకురాలని చెబుతోంది.

ఆమె మనస్సు స్వచ్ఛమైనదని, ఆమె కొండలను కూడా పగలగొట్టగలదని, ఆమె నిర్గుణ స్వరూపిణి అని అర్థం చేసుకోవచ్చు.

ఈ పద్యం పార్వతీ దేవి యొక్క పవిత్రత, రక్షణ స్వభావం, నాయకత్వం మరియు శక్తిని కొనియాడుతోంది.

***

చం. జలజలపారుచూకదల జాగునుచేయనులేక సంగమమ్ 

మిలమిల మెర్పుతో కదల మేలును జేయుట నిత్య సంబరమ్ 

గలగల శబ్దమై కదల గమ్యము జేరమనస్సు జాతరన్ 

బిలభిల మున్గితెలుచును బేరము లేనిది బంధసాగరమ్(19)

మ.క్షణమైనాస్థితిమార్చలేనిగతిగాక్షామమ్ము ప్రేమమ్ముగన్ 

తృనమైకాంక్షలు పుట్టి చచ్చుటగతీదృత్యమ్ము లక్ష్యమ్ముగన్ 

ప్రణయమ్మున్ మది పాఠమై కదలగన్ ప్రావీన్య భావమ్ము నీ 

శున, కమ్ముల్ గుసుమంబులౌచు మిగులన్ శోభించెన చ్చోగనన్ (20)

తే. గీ.భీమసేనుని కూతురు హేమ గాదె 

స్వర్గ సీమనందు బతుకు సాధ్య మవదు 

కన్న బిడ్డలకు కనులు కానరావు 

కథలు యేవైన కదులుతూ కంపు చేయు (21)

****

ప్రాంజలి ప్రభ. ఉదయకాల ఉషోదయ పద్యాలు.. 04-04-2025.. రచయిత.. మల్లాప్రగడ రామకృష్ణ 

శా..నీవేనాకునుదిక్కు తప్పనిది నేనేకోరు విధ్యేలగన్ 

నే వేర్పాటగు తెల్పలేనివిధి నీ నేస్తంబు నే వీడలే 

నీవేగా సకలమ్ గ్రహించితిని నిన్నే నిత్య సత్యమ్ముగన్ 

నీవేమార్పులుగాను శక్తులనె నిచ్చావు మేల్కాoచగన్..(22)

కం. సవరణ లేనిది జననము 

అవహేళనమధ్య సాగు యానతి జీవమ్ 

నవవిధ సుఖముల మరణము 

భావముతో బ్రతుకు టొక్క బ్రతుకే తలపన్..(23)

శా.త్యాగంబుల్ సమయమ్ముగాను సలిపే ధాత్రుత్వ మేయోగమున్ 

యోగంబుల్ విధియాడు నాటకములే యోగత్వ మైసల్పుచున్ 

భోగంబుల్ సరళీకృతమ్ముమదిగన్ పొంగారు జీవమ్ముగన్ 

యాగంబుల్ గడు నిష్ఠజేసి దురకల్ ఖ్యాతింగడుంజెందిరే.(24)

ఉ.దూషణ యున్న చింతలగు దూరము జేర్చు కలౌను సత్యమున్ 

రోషము యున్న బుద్ధి మద నోత్సవ మాయల లోను జిక్కుటన్ 

పోషణ శాంతి లేకమది పోరుల తీరము దాడి తీరుగన్ 

వేషము లెన్ని వేసినను విద్దెల విల్వలు మాయలేయగున్.(25)

చం.కలవగలేని కాలమిది కష్టము నింపు సుఖమ్ము దుఃఖమున్

నిలపగ లేనియర్ధమది నిత్యము శాంతి తొ భయ్య మేలగన్

వలపులమధ్య యుద్ధముయు వాక్కులవేడియుచల్లనే యగున్

తలపులు పాములాపగలు తాహతుబట్టియు నీడలేయగున్..(26)

చం. అమరిక లెన్నియున్నను సు నామినచిక్క మనస్సుయేలగన్ 

సమరము మౌన మానమగు సంగమ బుద్ధియు లేక బేధమున్ 

సముఖము విద్య లన్నియు ప్ర శాంతిని కోర గుణమ్ము భావమున్

 సమయము నోర్పులేకమది సాధన శోధనగాను జీవమున్(27)

మం. ద్వి.

శుభలక్షణoబుల శోభళ్ళు చుండ

దివ్య వెల్గులతోను దీపిళ్ళు చుండ 

రంగారు మోమున పొంగారు చుండ

పసిడిపంటలుగాను ప్రారంభ ముండ

ప్రణమిల్లె భక్తితో ప్రాముఖ్య తుండ 

పద్మనేత్రoబు భాసిళ్ళు చుండ

 భక్తవత్సలుడైన పరమాత్మ నండ (28)

ఉ.ఎవ్వరు నున్ననూ తెలుగు యెల్లలు జూపుచు వ్రాత లక్ష్యమున్ 

నవ్వని మోము నవ్వగ సమయాకళ జూపెడి యుక్తి పద్యముల్ 

రివ్వున సాగుగాలులగు రెక్కల మాదిరి విస్తరించగన్ 

సవ్వడిలెన్నియున్నను విశాల మనస్సగు నిత్య సత్యమున్ (29)

మ.భువిలోరాముని లీలలే యగుటగొప్పున్  భూషణాధిక్య గౌ

రవముల్ నిత్యమువిద్యలేయగుటయున్  రాగంబనీడే యగున్

భవనిచ్చెన్ సహనమ్మగా కరుణగన్ ఫాలాక్ష వెల్గౌనులే

నవవిద్యల్ తెలుపేమదీ జయముగన్ నాందీవిధానమ్ము గన్  (30)

****

ప్రాంజలి ప్రభ. ఉదయకాల ఉషోదయ పద్యాలు.. 05-04-2025.. రచయిత.. మల్లాప్రగడ రామకృష్ణ 

మ. లలనాసంచిత వాణియందుకథలే రమ్యమ్ము పుష్పాలుగన్ 

కిలరావంబులు ఫాలమందు కళలే దీపమ్ము కాంతేయగున్ 

కలనవ్వే కలకాలమున్ కదులుటే కామ్యమ్ము మేలేయగున్ 

తెలిపేకార్యము తీరుగాగదులుటే తీవ్రమ్ము జీవమ్ముగన్ (31)

మ.మదిలోనుంటివి మానినీమఱువకే మాధుర్య మందీయఁగా 

వదలంజాలని భారమే తఱుగునోబాధించిసాధింతువో 

యిదియేమాటయొ యిట్టులందెలుపుమాయీదృక్పథమ్మే లకే 

వ్యధయే మోదమొవాంఛలే విరహమోపాదాల కేగమ్యమో (32)

మ. కలలే కంటిని కాలమే మరువకే కార్యమ్ము దీక్షేయగున్ 

వలలో చిక్కితి వాసనే మరువకే వాక్కౌను విశ్వమ్ముగన్ 

ఇలలో శాంతికి యిష్టమున్ మరువకే యిచ్చాను సారమ్ముగన్

మలుపేకోరియు మానవత్వముగనే మానమ్ము సంతృప్తి గన్(33)

మ. స్మరియించంగను సంతోషమే  సంపూర్ణ విఘ్నాంతకా 

కరుణాసాగర కామధేనువుగ రా  కంపించ కీలోకమున్ 

కరిరాజాస్యుఁడ కాంతితో నినుపఁగా కంపారఁగాఁ జేయుమా 

కుఱుజీవమ్మును గొప్పగానెలమితో కుంపించఁగా దుష్టులన్  (34)

చం. రసభరితం సమోన్నతియు రక్షణచెందసుఖమ్ము సంగమమ్ 

పసగలిగించు బంధము నుపాసన మేయగుటేను నిత్యమున్ 

కసికసిచూపుయేకమగు కావ్యపు సందడియేను సత్యమున్ 

రసికతనీవు నేనుగను రమ్యత పొంద కనుంగ ధర్మమున్(35)

చం. వయసుకు మించి బాధలగు వాక్కులతీరుగనౌను నిత్యమున్ 

పయనము బుద్ధితన్మయము పాఠముపొందియు నేస్త వాక్కుగన్ 

నయనములౌను కాంక్షలుగనేటి విధానపువిద్య సత్యమున్ 

భయమునుచెంద సర్వముయు బంధముకూడ నిజమ్ము జీవమున్(36)

నారిసరే యనా విధిగ నాటక జీవిత మౌను సత్యమున్ 

వీరివినమ్రతా కథలు వీనుల విందులు రమ్యతేయగున్ 

వారివిరాధిధీరతయు వాక్కుల పర్వము నిత్య మోహమున్ 

పేరుకొనంగ నెల్ల రరవిందము భాసురమయ్యె రాతిరిన్ (37)

ఉ. కూకటి నోటితో యెగరె కూడును కోరియు జీవి పిచ్చిగా

వాకిట చీకటేకురియ వారధి గామది వెన్నెలేయగున్ 

రాకయు పోకజీవమగు రాత్రికి యిద్దరు యేకమేయగున్ 

చీకటి రెండు పాయలుగ  జీలి దివాకరు రేఖ బట్టెనన్(38)

ఉ.లక్ష్మి సవిభ్రమా కళకలా సహనమ్మగు సంపదేయగున్ 

లక్ష్మి మహత్యమే గతియు లాలన పాలన జీవమేయగున్ 

లక్ష్మి గ చక్షుషే సకల లాహిరి మాదిరి మార్పు యేయగన్ 

లక్ష్మి సమర్థతే మనిషిగా జయమంగళ మౌను నేస్తమై (39)

ఉ.మాటను బట్టి ఆచరణ మార్గము తెల్పెడి బుద్ధితత్వమున్

బాటను బట్టి వాక్కులగు భయ్యము తీర్చనిజాయితీగనున్

 ఆటగ పారదర్శకత ఆశయ నీడ సమర్ధతే యగున్ 

తోటన చెట్లు పక్షులగు తోడ్పడు లక్ష్యము గల్గి యుండుటన్ (40)

*****