*ప్రణయానందము

*ప్రణయానందము*

*మూల మంత్రము :*

*. ఓం ఐం హ్రీం శ్రీం  శ్రీమాత్రే నమః *

* 82. కామేశ్వర ప్రాణనాడీ, కృతజ్ఞా, కామపూజితా ।*

*శృంగార రస సంపూర్ణా, జయా, జాలంధరస్థితా ॥ 82 ॥ *

* 376-1.  'శృంగార రస సంపూర్ణా' * 

*శృంగార మనెడు రసముచే లెస్సగా నిండినది శ్రీమాత అని అర్ధము. 'శృంగ' అనగా రెండు అని అర్థము. 'అర' అనగా దళము అని అర్థము. 'రస’ అను పదమునకు ఆరు అని అర్థము. ఇట్లు గ్రహించినచో ఆరు జతల దళముల పేర్పు అని తెలియవచ్చును. అనగా పండ్రెండు దళముల పద్మము. అదియే హృదయ పద్మము. అనాహత పద్మమని కూడ అందురు. హృదయము వ్యక్త, అవ్యక్తముల యొక్క కూటమి. అచట అనాహతము, ఆహతము కలియును. సూక్ష్మము,  స్థూలము కలియును. ప్రకృతి, పురుషుడు కలియును. నిత్యము, అనిత్యము కలియును.*

*అన్ని లోకములు ప్రకృతి పురుషుల కలయికచే యేర్పడు చున్ననూ హృదయ పద్మము యొక్క ప్రత్యేకత యేమనగా అచ్చట యిరువురును సమపాళ్ళుగ నుందురు. అందువలన ఆనందము సమ్యక్ పూర్ణమై నిలచును. ప్రకృతి, పురుషుడు అను శృంగములు రెండునూ సమమై వర్తించినపుడు పొందదగిన ఆనందము యితర స్థితులలో వీలుపడదు. సంపూర్ణమగు ఆనందమును ప్రేమ అందురు. అట్టి ప్రేమ యందు ఆధిక్యత, న్యూనత లేవు. సమత్వమే గోచరించును. లక్ష్మీనారాయణు లని, భవానీ శంకరు లని, వాణీ హిరణ్యగర్భు లని, శచీ పురందరు లని, అరుంధతీ వశిష్ఠు లని, సీతారాము లని కొనియాడబడు ఈ ఆరు జంటలు ఈ నామమునకు ఉదాహరణము.*

........

 యా నందం --7

 ..నేటి ఉదయ పద్యాలు ప్రణయానందము (1) 

*తే ...మానవత్వపు సేద్యము మనసు నందు

మంచితనము గా మమతలై మనుగడకు లె

గుండె తడి ఆరకయె సాగు గుళ్ళ యగుటె

మనిషి తనముగా మహిమయై మంకు పట్టు

........

*తే ..మనిషి కి మధుమాసముననే మధుర ఫలము

తాపము కు వసంతము గాను తల్ల డిల్లి

ప్రకృతి ఫలరాజ మగుటయే పండ్ల నందు

మామిడిది రాజస మధురం మనసు పంచు

...

*తే ...సిగ్గుశరము లేనిది ప్రేమ సేతువగుటె

ఇష్టమైన కష్టముగాను యింతి తోను

కధలు కావులే జీవితం కాల మాయ

ఎంత తిన్నాతరగనిదే ఏలు ప్రేమ

........

*తే ...పూల పాన్పుల పైజంట పూర్తి కసియె

ఇచ్చి పుచ్చుకొనుట ముద్దు ఈప్సితమగు

పంచు కొనె పరువపులీల పలుకు హేళ

చిన్మయానంద శృంగార చిరుత పులియె

.......,

*తే... రాగ అనురాగ కళలన్ని రాటు తేలి

సరిగమల సుధ సహకార సమయమందు

సమరమే సంగమమై కళ సాక్షియగుటె

నవ్య జీవితమునకుయే నాంది పలుకె

.......

*తే ..మొసుకు వచ్చెపల్లకిలాగ మొత్తుకొనక

ప్రకృతి ఒడిలో న మలుపులు పద్ధతి గాను

ఋతువు లు పిలుపు పొందుట ఋణము మల్లె

దాని కొరకేను కౌగిలి దరయు నీతి

........

* తే... సంగమిస్తూనె నేనుగా సర్దు సలిపి

సుఖమను దుఃఖ కళలను సూత్ర మాయె

చరిత చెప్పిన విధముగా చప్పరింత

చనువు ఏకమై సంబర చేష్ట లుడికె

.........

* తే.. మృదుమధుర వాత్సాయన మందహాస

మగువ మగనితో కలియుటే మన్మధ కేళి

చిరునగవులతో చిందులు చిత్ర మాయె

ఊహ కందని స్వర్గము ఉట్టి పడుట

......

* తే ..సలప రింపుల సల్లాపం సాగి సాగి

జిహ్వ చాపల్య కళలన్ని జైత్ర యాత్ర

అంత రంగాల ఆరాట ఆలుమగలు

ఆశ పాశమై ఆనంద అలుక గెలుపు

.......

*తే..కవి హృదయము ద్రవించెను కావ్యమగుటె

సవ్వసాచి గా శృంగారం సమయ మందు

హృదయ వాంఛల కలయిక హాయి గొలుపె

చిక్కు కున్న ముసుగులో న చీకు లొలుకె

.......

* తే..మల్లెపూలు చేతికి చుట్టి మగువ మనసు

కోరు మగధీరుని కళలు కోట లగుటె

మంచి మాటల కలయిక మంచమందు

ఉడుకు పరుగులే ఇద్దరి ఊత మయ్యె

.........

* తే..ప్రకృతి ప్రభవించు సమత ప్రభలు చూడు

నీడ తోడుగా నిలిచారు నేత వల్లె

పృథ్వి కొరిక తీర్చె గగన దృశ్య మగుటె

రాత్రి తరిమేవెలుగులొచ్చె రక్ష గానె

...........

*ప్రాణయానందము (2)

ప్రతి స్త్రీ లో ప్రాణయానందము తో మగధీరుడు తోడు ఉంటె చాలు అనిపించు  

సీ::చైతన్య సంతోషుని చేతిపూవులతోడ

     నిందార మునిగిన నీటు కాడు

     విస్తృత లహరీ విశ్వాస సద్భావ

     వినమ్ర విషయాల దీప వాసి

     మ్రోక్కిన వారికి మోక్షంబు కల్పించి

     ఇష్టము ను తెల్సి ఇచ్చువాడు

     సుఖంబులు అందించు సుఖాల సూర్యుడు 

     బట్టి ఇచ్చాడు నట్టి బాల కుండు

తే::  చెలియ మాటలతో తన్మాయ చూపినోడు

       చెలిమి కోరుతున్న పిల్లలతో ఆడు వాడు 

       కలిమి కోరిన వారికి ఇచ్చే వాడు

       మగువ మాటలకు కట్టుబడి ఉండువాడు

                   --(())--

సీ :: నిమ్న కళ్లా చూపు  నిత్యచంచలములై 

        కాంతులీనెడు  కడగండ్ల వాడు 

        లావణ్య రసవాసి  లాస్యము పంచేటి 

        శృంగార  పురవాసి  రసిక వాడు 

        మన్మధ జనకుడై  సామ్రాజ్య  రక్షకుడై 

        భువినంత ఏలేటి  భాగ్య పరుడు

        భక్తితొ  పూజిస్తె  భాగ్యమ్ము  కల్పించు 

        నిధియై చెలంగెడు నీటు గాడు   

తే : కధలు వినినను చదివిన  మోక్షమిచ్చు  

       కవిత పాడిన  మధురమ్ము అనువాడు 

       కదులు రెప్పల మాటున ఉండువాడు 

       కమల నయనాల  కాంతి  పరుడు       ....... 

                          --(())--

సీ :: మధురాతి  మధురమ్ము  చిరునవ్వు  చిన్నోడు 

       సమ్మొగము తొ పడచులు  ముద్దు చేయు  

       భూషణముల వెలుగుముఖార విందము 

       సింగారమును  గల్గు రంగు కాడు 

       వెడద కన్నులతోడ వేడ్కగొల్పెడివాడు 

       మదన మోహనుడైన మన్మ దుండు  

       అలుక తీర్చు పలుకు మదన మోహనుడులే 

       నిత్యమూ నామనము నున్నవాడు 

ఆ : ఆడు ఈడు నాది ఆయిననుఁ మొక్కెద 

      ఈడు తోను సంత సమ్ము ఇచ్చు 

      నట్టి జ్యోతి రూపు కల్గిన కృష్ణుడు   

      నన్ను రక్ష చేసి సన్ను తింతు 

                   --(())--

ప్రాణయా నందము....(3)

రచయిత మల్లాప్రగడ రామకృష్ణ

*ప్రణయ పండిత ముఖ్యులు ప్రతిన పూని

దండియు ప్రణయ భవభూతి  ధరణి యందు

కవులు కాళిదాసు చౌడప్ప కధ ప్రణయమె

ప్రణయ శృంగార వర్ణణ ప్రతిభ జూపె

.....

*తలఁతును మనసు నిత్యమూ తరుణ కళకు 

లలిత శోభలు కోరుకునే లలన కోరు 

బిలుతును విజయ వాంఛకు బిడియ పడక  

నలయక తలపు బిలిచెడు - నట్టు వలెను 

..

*మన్నన మధుర విలాసపు మలుపు కొరకు 

కన్నులఁ గాంతులతోఁనులే  - గాంచుచుండె 

వెన్నెల ప్రకృతి పిలుపుతో వేచి వుండె    

జెన్నుగ విహరింతము మేము - చేరు మాయ 

...

*నిత్య ఆనందమునుపొందు  నీడ వలెను 

నిత్య గానమ్ము స్రవించు  - నిర్మలమగు

నిత్య మహిమను చూపగా వినయమగును  

మేని దియుఁ దేలు శోభలు  - మేఘ మలుపు 

---

*నీవు ఏలుకో నియముగా నిజము తెల్పి  

నీవె గద భాగ్య మగుటయు - నిక్క మగుట

నిత్య దేవతగా దీప్తి నిలకడగను 

జీవమున నింపఁగాఁమాయ  - జేత మహిమ 

...

సీస పద్యము

*ప్రణయ మియ్యది గురు భగవత్ప్రసక్తమై

భక్తినామమున శోభను వహించు

ప్రణయమియ్యది ప్రియభావాల నుప్పొంగి

అనురాగనామధేయమున మించు

ప్రణయమియ్యది సుతప్రభృతులపై బర్వి

వాత్సుల్య మనుపేర వన్నెగాంచు

ప్రణయమియ్యది ధీనబాధార్తుల గురించి

దీపించి దయనాగదేజు నించు

---

*ప్రణయజన్యపదార్ధ మీ ప్రకృతి యెల్ల

వికృతి సెందని ప్రణయమే విశ్వమూర్తి

ప్రణయమున్నంతవరకు విశ్వమునిజమ్ము

ప్రణయనాశంబె యీజగత్ప్రలయ మబల

............

ప్రాణయానందము (4) 

*తే ::మధురిమ లొలికేను మగువ మనసు ప్రణయ

మగుటె సరిగమ రాగాలు మమత లగుటె

సమతలమయమైన మగువ సత్వర మగు

శోభ లుతలచి సమతుల్య శాంతి నిచ్చు

---

*తే ::కరుణ చూపు కమలముపై కనికరముతొ  

ధరణి పిలుపులివే కళ దమకమునకు  

పరుల తో మన కేమియు పంత మేళ

జంట శాంతికి ప్రణయము జడ్జమవదు 

---

*తే ::మరచి పొయ్యేది కాదులే మగువ ప్రేమ 

మగసిరిని పట్టి ఆడించు మనసు ప్రేమ  

మరవ నియ్యదు ప్రణయము మదన ప్రేమ 

మనసు తత్వము బతికించు మగణి ప్రేమ

---

*తే ::తడబడి తడబడి నడక తపన లేల 

వడి వడిగను పరుగులేల వరద ప్రేమ 

పడి పడి ఒడల నీడల పలుకు లేల  

పసిడి వన్నెల ఇదియేను ప్రణయ లీల 

---

*తే ::మరక అంటని కాగితం మనసు జూడు 

మరకత మణిల ప్రకాశ మగువ జూడు 

గగన జాబిల్లి వెన్నెల గళము విప్పు 

మోహ సామ్రాజ్యమ్ము ఇదియు మోజు తీర్చు 

---

*తే ::కాలము పరుగులెట్టినా కావ్యమవదు  

కర్ర చేతికొచ్చిన పని కానె కాదు 

కధలు తెల్పిన ప్రణయము కాపు కాదు 

మగణి మగసిరి మహిమయే మగువు తీర్పు

---

*తే ::పైరగాలికి ఎగిరేను పైట చెంగు 

పరువపు పిలుపు పొంగులు పైకి చూపు 

గాలి వాటుగమనముకె గంప జూసె 

వలదు వలదన్న ప్రణయము వైపు జూసె

---

*తే ::ప్రకృతి నేర్పిన ప్రణయపు పాఠము ఇది          

దీని కి చదువు లేదులే దయతొ ప్రేమ 

హద్దులు తెలుప లేనిది హాయి ప్రేమ         

ముద్దుల ప్రణయపు కళలే మనసు తీర్పు

---

ప్రాణయానందము - (5)

దత్తపది........ అప్పు, పప్పు , తుప్పు , తప్పు

*అప్పుకాదు ప్రణయముయె ఆదరణయె

పప్పు కూడనకు ఇదియే పడక నీతి

తుప్పు పట్టినా చెదరదు తూర్పుఘడియ 

తప్పు అనుకుంటె జీవితం తప్పు త్రోవ 

---

*జీవితంలో కళల పంట జీవనదియె  

పూడ్చుకోవాలి ప్రణయపు పూల కన్ను  

మనిషిలోని లోపము కాదు మనుగడకునె   

ఓర్చు కోవాలి గెలుపులా ఓటమి గను 

-----

*అదిగదిగొ గదలుచు నుండె అద్దమందు 

ఆదరంబుగా చూడుమా ఆశ తీరు 

మైతిమా పలుకుము సొంత మైతిని కళ 

సరవి గొలచక సంతసిం చకళ ఇదియె

---

*శరణు వేడినా సాధువె సరయు చేయు 

ఎట్టి దయరాదు యిభము పై ఏల నీకు     

గుట్టు లీలలు , కొల్లలు గలవు విప్పు 

విరివి బిరుదులు , వీసమాయెనవి చూడు

---

*గట్టుపై చెట్టు కూలెను కధల మల్లె

చెట్టు తీగలలోజిక్కి చేటుజేసె

పట్టుకష్టము నష్టము ప్రకృతి వల్ల

కొట్టుకొని పోవు గాలికి కొండ లెల్ల

---

*ప్రకృతి జాగర ణకు కథలే పలుకులగుట 

పంచకోశ జాగరణకు పలుకు పెదవి 

చక్ర జాగరణకు వినయ చేష్ట పలుకు 

ప్రణయ మందు జాగరణలు పెదవి చుట్ట

---

*పలుకులన్నియు పలుకుట పడక ఇదియు 

పలుకులొలుకుచు పనిచేయు పదరవళి తొ

ప్రణయ ప్రక్రియ జరుగుటే పదనిసలగు   

చెప్పకచెకచెకా చేయు చేతి పనియు

---

ప్రణయసామ్రాజ్యమున  

---

*ఉ..తిక్కగ ఉండుటే మనసు తీరును రాజ్యపు హద్దులందునన్

తొక్కగ బ్రత్కుయే మనకు తోలున చర్మము తొట్రుపాటుయున్

డొక్కలు మాడితే తెలుపు డోలుగ నాటును సౌఖ్యమవ్వుటన్

రెక్కలు ముక్కలైననులె రక్తము పంచుటె రక్ష చేయుటన్

---

ప్రణయానందము --6

*మనసు పంచుటే ఇష్టము మందు వలెను

వెలుగు పంచుటే దీపము వేద మయ్యె

నది నిధిగను కదిలె నీరు నడక  కడలి

జల్లు ప్రణయానికి మలుపు చరిత చెప్పె

......

*పరిణితి వయస్సు వల్లనే ప్రక్క దారి

విషయ వాంఛల ఆరోగ్య విధియె నేర్పు

సంభ వించిన కళలన్ని సమయ మేలు

చరిత నేర్పు ప్రణయముయే చేరువయ్యె

........

*నిన్ను నువ్వు నిరూపించు నేతయనుటె

రాళ్ళు విసిరేటి వాళ్ళను రంగరించు

పాఠమున నేర్పు వారిని పలుకు వినుట

క్షణమొక యుగము దుఃఖపు క్షమకు దారి

.....

*మనసు ఒకటిగా నిలబడే మమత దొరకు

తనను తానుగా గుర్తించు తపన తగ్గు

మన్ను మిన్నయు కలియకే మనసు పండు

ధ్యేయ మొకటిగా కుదిరితే ధరణి తృప్తి

.......

*గుంపు మేఘములు మెరయు గుణము సతికి

నింపె వర్షపు ధారలు నియమముగను

నింపు ఆకాశ రాయుడు నిర్ణయమ్ము

దుంప మెల్లగా చిక్కెను దురిత యందు

.....

*ఆ...మనిషి చేయు అప్పు మగువసుఖము కోరు

తనువు పప్పు యగుటె తపన రోగి

మనసు తుప్పు పడితె మగువ మార్పు నడకే

తప్పు లెంచ కున్న తరము బ్రతుకు

----

*తే..కడుపు మండి తే యుక్తి గా కళల ఆట

కడుపు నిండి తే శక్తి గా కధల మాట

కడుపు ఎండి తే భుక్తి కే కలల వేట

కడుపు నిండ కే రక్తి గా మనసు బాట

........

*వేప చేదు అనుభవమే విద్య నేర్పు

చెక్కర స్థాయి గమనించి చక్క జేయు

మార్గదర్శక మధర్మమె మాయ నడక

ధర్మ ముప్రణయానంద తపము యగుటె

........

*ప్రతి ప్రాణము హరించి పరువెత్తు కాలుని          

వెన్నంటి పతిభిక్ష వేడు నాడు

శని పట్టి వని కేగు తన పతి నీడగా     

జని జంట చెరగుల బెనుచు నాడు  

---

*జనకాజ్ఞ వల్కలంబును జుట్టి యడవుల  

బడు భర్త వేణు వెంట నడుచునాడు  

మగ వారితో బాటు మారు వేసము దాల్చి 

సరి రాణి దాస్యంబు సలుపు నాడు  

---

*గీ:: నావగింజంత యైన గష్టానుభవము

దోచకుండుట కమలమ్ము దుర్జయమ్ము 

దుస్త్య జమ్ము నిసర్గమై తొణుకులాడు 

ప్రణయమే బీజభూతమౌ పద్మగంధి  

---

*గానమందు మోనముంచి మనసు నెంచె సొంపులై

వైన మాయ తన్ను తాను తిన్న కాల ఇంపులై

ప్రాణమైన ప్రణతి నుంచె  ఋణముతీర్చె శాంతమై

మానమైన మౌనమైన తృణము అనెడి నీడలై

.........

*నామదిలో కదిలేనే కధలన్నీ సోంపులై

నీమనసే కదలాలే వ్యతలన్నీ యింపులై

సమయాన్నీ సరిచేసే నిధులన్నీ శాంతమై

సముఖాన్నీ చేర్చానే బోధలన్ని బాధలై

........

*తే:: ధర్మ మందు సుఖము నిత్య దారిచూపు 

మూల ధర్మానికి ధనము ముఖ్య మొవ్వు 

అర్ధమునకు మూలమ్ తృప్తి ఆకలగుట 

ఇంద్రియాల్ని వశం ప్రేమ ఈశ్వరేశ్చ        

----

*మూలకారణం వినయమ్ము ముఖ్య మాట        

వృద్ధ సేవవలన విజ్ఞానమ్ము కలుగు 

ఆత్మ సంపాదనం ప్రేమ ఆస్తి కలుగు 

తానుగ ప్రణయానందము తనకు తృప్తి 

---

*సంభావ్యమ్మే - సంగమ్మేలే  

వైభోగమ్మే  - యైశ్వర్యమ్మే 

సౌభాగ్యమ్మే - సంతోషమ్మే 

ప్రాభల్యంమ్మే - ప్రాధాన్యమ్మే    

---

*శ్రీవారి కేను వలదా -సిరి నేను కాదా 

రావేల వేగ వరదా -రసరాగ దీపా 

భావాల పూల సర మో - పరమేశ నీకే 

రావాలు నీవి వినఁగా - రమణీయమేగా 

----

*దేహమ్ము తిత్తి గదరా తెలియంగ లేదా 

దాహమ్ము ముత్తి గదరా తరుణంబు రాదా 

వాహమ్ము మిత్తి గదరా పరువంబు పోదా 

సోహమ్ము చిత్తి గదరా సులభంబు గాదా 

----

*అత్తయ్య వద్దు నను నీవదిరించబోకే 

మత్తిల్ల వద్దు మదిలో మశకంబు గానే 

ఒత్తిల్లు మిప్పు డిఁకపై నుసి నించలేవే 

అత్తిల్లు పెద్ద చెఱయా యది యింక కాదే

---

*చీమలకు దోమలకు సూక్ష్మ జీవులకును

మెకములు నట్లె పశు పక్షి నికరమునకు 

బడుగు సామాన్య గుణమయి ప్రణయ మహిమ 

మానవాళికి గల్గుట మగువ యరు దె

---

ప్రణయానందము -- 8 

*శ్యామలమ్మగు నీమహీస్థలి సోమకాంతులు సొంపులే

రామణీయము కామవల్లరి హేమవారియు నింపులే

నామనోమయ కామ్యభావము నాట్య రాగము చూపులే  

సొమ్మసిల్లిన కమ్మనైనది చెమ్మ నయ్యెను నింపులే 

---      

*కోమలమ్మగు నామనమ్మున నామనిన్ విరులందమే 

రామ చిల్కరొ భామ పిల్చెను బ్రేమమున్ గురిపించునో 

కామితార్దము రమ్యమైనను కాంత సౌఖ్యము లండమే 

ప్రేమకర్ధము సౌమ్య సౌఖ్యము పేరు ముఖ్యము కాదులే 

...

*వంత నుంటిని జింతతోడను జెంత నీవిటఁ జేరుమా

యింతి నామది కంతుఁ గోవెల మంతరమ్మది మాల్మియే 

సొంతమైనది కొంత అయ్యెను శాంతి కోరుట జేరుమా 

పొంత నన్నది లేక ఉండెను పోరు జర్గిన మాల్మియే     

...

*అంతులేనిది వింత యైన య- నంతమౌ నొక యాశతో

వంత వీడుచు సంతసమ్మను పుంత ద్రొక్కుచుఁ బోదమా

పంతమేలను సంఘమందున వింత యాటలు యాశతో

కాంత దిక్కుయు నిత్య మయ్యెను  కానిదేదియు బోదమా

.......

* రసమె పరమాత్మ యాతడా రసమె క్రోలి

ప్రకృతి గల్పించు యానందభరితుడగును

 ప్రణయ వస్తు వనాదియై పరిఢ విల్లు

రాగ రహితమౌ చిత్తము రాయి ముగద

.........

*రాగమన రసమున ననురక్తి యనగ

బ్రేమ మనగను బ్రణయమ్మ పిలవ బడుచు

భిన్న పాత్ర ప్రయుక్తమై నేరువేరు 

పేరు లిక గొన్ని తాల్చునుసారసాక్షి

0 

.ప్రణయా నందం....9

పెదవి మధురముయె కళ గా

మదన మనోహరుని రూప కల్పన వల్లే

కదనం తొక్కే భాష్యం

పదములు లేకుండ కవిత వ్రాయగ వచ్చున్

.........

ఆలోచనలో ధృడతే

ఆలాపనయే మనస్సు ఆశయ మవ్వున్

కళసంతుష్టత రగిలే

తనువందున పరిపక్వత తాపము తీర్చున్

........

ఆహారములో ఇష్టత

సహనమ్ము సమర్ధతే ను సాధన యందున్

దాహమ్మునుతీర్చుటలో

మోహమ్ము కళే సుఖాల మోక్షం! అవుటన్

.......

చీకటిన నేర్పు పాఠము

వాకిటి ముంగిటనముగ్గు వాదము తీర్చున్

కూకటి వేళ్ళతొ తరిమే

అహమును భయమును ఆకలి ఆత్రుత బుధ్ధిన్

........

ఆప్యాయతలే మనలో

విప్పారే కళ సుఖాల వేదము నీడై

తప్పొప్పులుగా కదిలే

చెప్పాచెప్పక నెపొందు చేష్టల పర్వం

.......

కనిపించని నవ్వొకటే

కన్నుల్లో మెరుపుచూపె కనికర మందున్

మానసమందును పరుగై

చనువే కొద్దిగను చూపె చురుకును పెంచెన్

......

.ముందు నిలిచియే ముచ్చట

పొందును కోరియు కోకను పోకను విప్పెన్

ముందర మోక్షము గనియే

చిందులు వేసియు మద్దుల చేష్టలు చేసెన్

......

చీకటి తుదిమెరుగులు గా

మక్కువ చూపిన మనసున మార్గము చూపే

బికము పికియు బరస్పర మే

చిక్కియు ఏకము వెలుగుకు చేరువ చేరెన్

.........

బహుకాలవ్యాకులతే

సహివాంఛ కోరియు చేరు సమయమ్మేగా

సహనమ్ము నీడ కొలువై

మోహము చిలికేను ముద్దు మోమును పంచెన్

........

వగరెక్కువగా కదిలే

పొగరెక్కువగా బిగువులు పొగలే కమ్మే

మగువే మదనుని గనియే

తగునా అనియే కుహూ కుతకుతే వల్కెన్

----

అనవుడు రతి పతి ముచ్చట

విన నభిరుచి కొంత పెరిగి విషయము సర్వం

బును దెలియ గోరి మదనుని

గని చెక్కిలి నొక్కి ముద్దుగా నిటు వల్కెన్

.......

ఉ..నిక్కమొ కింత తేలె రమణీ రమణీయ సురూప పండితుల్

నొక్కి వ చింప లేని యొక నూత్న వినోద మనోజ్ఞత త్త్వమున్

మక్కువ నాకు దెల్పితివి మానవులం బశుపక్షులం దొకే

ఫక్కి జెలంగునా ప్రణయ పద్ధతి భిన్నముగా నొసంగు నా

......

 

ఉ :: నావుడు మన్మధుండు నవనాగరికం బగు ప్రశ్న మిద్ది భా 

మా వినుమా వచింతు నని మంజుల లీల వచించె నిట్లు మ 

ర్త్యా వళి ప్రేమకున్ ద  దితి రఖిలజీవుల ప్రేమ కుల్లస 

 త్పావన తా విలక్షణ విధంబునఁ బేధము దోచు నెచ్చెలీ   

-----

ప్రణయానందంలో పద్యాలు...10

*పచ్చిక బయళ్ల గడ్డి రొంప ములు మేసి 

పడిన నీరును గ్రోలి సంబరముమీర 

నరకనులు విప్పి ముదమందు హరిణి గొమ్ము 

కొనల హరిణంబు గోకదే ప్రణయ మహిమ 

 ---- 

*కాలము ఇదియును -- కావ్యము నీదే  

గోల లు మరిచియు -- గోప్యము నీతో 

మాలను మరువను -- మధ్యమ కాదే 

తాళము ప్రణయము - తాపము నీకై 

---

*మానసమునఁ గల - మన్మథ లీలా 

సూనములనుఁ గల - సోయగ గోలా 

మౌనము మరచియు - మోహన రూపా

గాన సరిగమలు  -  గమ్మున వచ్చే 

---

*మోహన కదలిక - మ్రోఁగెను నాలో

వాహిని తెలపగ - వాదము లెన్నో

రా హరి నను గన - రమ్యము గా నా

దేహళి ప్రణయము - దృష్ణను జూతున్

----

*గీ...కదలి వచ్చి కలిసి ప్రేమ కళలు తీర్చు

కధలు వద్దు ప్రేమ పిలుపు కలల రాణి

నిలయ మౌ నిజ జీవితం నీకు నాకు

ప్రణయ నాదవేదము కళ ప్రకృతి ఫలము

....

*కం...నిద్దుర లేకే ఏలిన

హద్దులు దాటక మనస్సు హాయిగ నుంచెన్

ముద్దులు మరచే ఉంటిని

పద్దుల ప్రణయము గనేను పెదాలు నుంచెన్

......

*గీ..ప్రేమ బేధము లన్నింట విలువ గట్ట

నలవి గానిది యను రాగ మద్ది కొమరు

బ్రాయమున స్త్రీ పురుషుల హృత్ఫలకము లను

బుట్టి తెగ దట్ఠియటె గడ్డ కట్టు దరుణి

........

*గీ..యవ్వనంలో కళలు పిండి యదను పంచు

కష్ట నష్టము కానక కలలు తీర్చు

నాకుటంబ సంతసమేను నాకు దీక్ష

ప్రణయమునె వాన చలి యెండ ప్రధమ ఓర్పు

---

ప్రణయానందము -- 11 

* కంటి ముందున్న లక్ష్యాన్ని కలగలుపుగ 

  అంతలోనే కనుమరుగై  అలక తలపు 

   అందనంత దూరం లోన సంబరమ్ము 

   గగన కుసుమమై ప్రణయమ్ము కళలు నేర్పు 

------

* లక్ష్య మును పొంద గలిగితీ లయల తోను  

  లక్ష్యశుద్ధి తో పాటు క్షణమ్ము కలలు 

  చిత్త శుద్ధితో మనసునే చేష్ట ళుడికె   

  లక్ష్య తాండవ ప్రణయము లహరి యగుట

-----

* ఎంత తిన్నను గంటలో ఏల పలుకు 

  జీవితమనేది ఫలవంత జీవ మగుట   

  వీడనివి వాసనల బంది వేల్పు లగుట 

  జీవితభ్రమణమ్ముయే చేష్టలగుట 

-----

* లౌకికమగు కధలుగా అలౌకికముయె  

   అడుగడుగునందు లక్ష్యాన్నిసాధనకళ        

   ఆది లోనతో డుండేటి ఆత్రమేను   

   లక్ష్య ము జనుల ప్రణయము లొలకమ్ము

.........

* కల నిజ పరచడం కాదు కనికరమ్ము

  నిజమునే కలగనటమే నీకు రక్ష 

  ప్రణయ భావాల తత్త్వమే ప్రీతి కలలు

  హృదయ తత్వాన్ని తెలుపుటే ధృతి మతియు

.........

* జీవులను ముంచి ఆడించు జీవ యాత్ర

  సంద్రమున తేలుకొయ్య యే సమత జీవి

  కష్టము కెరటాలు గనుకే కలల వల్లె

  ఇష్ట ప్రణయము సంద్రమే ఈశ్వరేచ్ఛ

..........

* చెరువు నీటిలో స్వేచ్ఛ గా చేపల కళ

   బరువు నడకలై రచ్చగా మనసు కళలు

   తరువు ఉపయోగ వాంఛలు తనువు పైన

   కరువు నీడప్రణయమేను కధలు చదివి 

     .......

* ఆశల వలయం లో చిక్కి ఆట వలదు

   నీవు అత్యాశ పడకు మా నీకు తగదు

   పాశ మనునది పాఠము పాప మవదు

   నమ్మక ప్రణయ గీతమే నటన కాదు

.     ..........

*మనిషి అనుభూతులతొ ప్రేమ మధుర మగుట

మేను పరవశా లకళలు మేలు చేయు

నేల తల్లి మంగళముయే నీడ లగుట

పరిసరాలు శుభ్రంగా ను ప్రగతి యగుటె

.........

---    

*ప్రణయానందము పద్యాలు....12

ప్రకృతి కర్మల తో శృతి ప్రతిభ కొరకు

భక్తి ఉల్లాస ఉత్సాహ భరిత మగుటె

ఆర్తి జీవితంలోనే ను ఆశ లగుటె

జ్ఞాన సంపద నిష్టతొ జ్ణాతి యగటె

..........

*జాప్య మనునది సుకృతం మే జాగృతిగనె

కళల సాహిత్య మనునది కాల జగతి

త్యాగ నిరతి కి మాటలు కాన రావు

స్మ్రతికి హృదయ శుభాకాంక్షలు గను కళయె

........

*తప్పును తెల్పెద నేనే..తరతమ చూడక

ఓప్పుగ వాదన నాదే... ఓర్పుయు లేకయె

తప్పును ఒప్పుగ చెప్పే.. తప్పుకు నేందుకు

ఒప్పుగ నమ్ముట తప్పే..ఒడిసియే పట్టుటె

........

*పొమ్మని చెప్పను నేనే...పోరుగ కాదులె

నమ్మక ముందియ నీపై..నాట్యము కాదులె

రమ్మని కోరను నేనే....రమ్యత కాదులె

యిమ్మగ బ్రేమము నీవే .. ఇష్టము నీదిలె

.......

*బంధ ము విముక్తి అనురక్తి బాధ కాదు

మంచి చెడులన్ని ప్రణయమై మనసు చేరు

ఇరువురు కలయికయె బంధ మగుట నీతి

నిత్య మనురాగ మనుబంధ నిలయ మయ్యె

........

*ఆహ వెన్నముద్ద లుఓహొ ఆర్తి నాది

నాది నుట్యము అనకుమా నాకు నేను

లోక మంత యు తిరిగినా కోప మవదు

జనుల సేవలే మనసున జపము లగుటె

.......

*ప్రాణాయామం దేశంలో మత్తకోకిల పద్యం

ఏమి ఈకళలన్ని మారెను ఏల తీర్పును చెప్పెదా

కామి తార్ధముగాను నెంచియు కాలయాపన తప్పదా

భూమి కోరెను భారమయ్యెను భుక్తి కష్టము ఏలనో

సామి నీవును సంధి చేయుము సాధనమ్ముయు నీవులే

........

*ఎన్ని మాటలు కల్లలాయెను ఏమి చెప్పెద ఇప్పుడే

మన్నికైన వి యెన్న కుండిన మానసంబున కష్టమే

సన్నిధానము తెల్పలేకయు సమ్మతమ్మున తెల్పుటే

యెన్ని కైనను వారసత్వము యేమి చెప్పక ఉండుటే

.......

*ప్రణయా నందం లోని పద్యాలు --13 

 

*విసిగి పోయిన చంద్రుడు విర్ర వీగి 

కొలను లోని కలువ తోను కొరకు కలిగి   

చూసె సౌందర్యాలను ముగ్ద ఊపు పొందె 

కలువ తో సరసాలాడు కలువ రాయ 

----

ప్రాణాయానందం --14

*బుద్ధి ప్రేముడి విషయేచ్ఛ బడ్డ తిర్య

గాలి వావియు వరుసయు నరయు జాల

 కట్టె సంభోగ శృంగార మనుభవించు 

మానవుడు నట్టిడే  నీతి మరువ వగువ

.........

*..మానవత జ్ఞానవంతము గాన వావి 

వరుస ల గణించి ప్రణయము జరుగు చుండు 

పశువులకు భక్షు లకు వట్టి ప్రతిభ లేమి 

రాగ మపవిత్రమై యుండు రతి యె‌రుంగు 

........

*చేరి వసించు పూరిగుడిసెల్ మణి సౌధము లట్ల, త్రాగు ని 

స్సార పు టుప్పు గంజి య దె షడ్ర ససాధ్యసుభోజ్యమట్ల య

వ్వారలు దాల్చు పేలికలె బంగరుపుట్టములట్ల తోచు సం

సంసార పరస్పర ప్రణయ సారపిపాసుల కోత లో దరీ

.........

*కర్మ ఫలముల వల్లనే కలయిక కళ

ఆశ లుదురాశ వలయమే ఆట యగుటె

హర్ష శోకపు జీవితం హారతి యగు

గుణము ప్రణయాన్ని చేరుటే గుట్టు బ్రతుకు

....

*పుట్టి పెరిగియు మార్పుకు పుడమి నేను

నేను అహముయే మరణించి నిజము బ్రతుకు

ఉండి తిరిగి పోయినమేను ఉడుకు బుడగ

ఆత్మ తృప్తి పడుట ప్రేమ ఆత్మె నేను

కడలి లో నది ప్రణయమే కడకు తీర్పు

.....

*ప్రేమకు ఉదాహరణములే ప్రేయసి కళ   

ఇవ్వటం పుచ్చుకోవటం ఈప్సి తముయె   

ప్రేమ ఎదిగి ఒదిగుటయే ప్లీహ మగుట 

నిత్య ముఉదాహరణగాను నీడ నిచ్చు  

---

*విత్త నమ్ము పగిలితేనె విచ్చి మొక్క  

మెండు టాకు కలిసి తేనె మెలుకువగను  

కొత్త‌చిగురు తలెత్తేది కొలువ తీరు 

కాల మహిమవల్ల కరిగే గాయమగుట

---

*నెవరు చెప్పారు నాట్యము నెమలి కులుకు

సాగి పొమ్మని నదితో ను సాహసమ్మె

సులువు కాదులే బ్రతుకులు సుఖము శాంతి

వేళ్ళు అన్నది ప్రణయపు వేద వాక్కు

......

*కావాలి లక్ష్యము - కనుపాప దేహమ్ము 

రావాలి నిత్యమూ - రణరంగ ప్రేమ 

పోవాలి స్వార్ధము - పోరుతో దాహమ్ము  

అవ్వాలి ప్రేమయే - ఆనంద మెంట

----

*చూడవా ఇప్పుడే....చూపులే నీ కళా

నాడనా తెల్పుమా....యందాల పొందు

తోడుగా నేనున్న...తోరణమ్ముగను

చెడుటెందుకు సామి... చెలిమి గా చాలు

----

*ఈనాటి నాయాశ - యింద్ర నీలపు రంగు

విన్నావ రా చుట్టు - సిరి నాహొరంగు

ఆనంద  గళములో - ఆశలు నేవేతు

మూన్నాళ్ళ నావెంట  - ముచ్చట్లు సేతు

---

*మోహమ్ము ఈ రీతి - మోదాల స్వరగీతి

మాహ యీరోజులో - మాధుర్య మోజు

దాహమ్ము ప్రాణాయమ్ము - ద్వరగా రమించు

దాహమ్ము నానిండ - దాచుకో దండ 

----

*పూవు కంచమ్మునన్ దేటి బోటి కూడి

గండు తుమ్మెద కడు విందుగా మరంద 

సార ధారలు గ్రోలుట చాన కన నె      

ప్రణయజన్యంబె యా యైక్య భావ గరిమ 

...

*బ్రహ్మ ముడి గీలు కొల్పి తీర్ధముల మునుగు 

జంపతుల లీల నా యంచ జంట సూది 

కెడ మోసంగాని కలయిక మడువునందు 

దేలియాడుట ప్రణయ సందీప్తి కాదె 

---

*కాకలీకల రావముల్ కలగలుపుగ 

బికము పికియు పరస్పర ప్రీతి ముక్కు 

కొనల నొండరు మెడల నూల్కొలుపు టరయ

నలువకును మించు ప్రణయమ్ము నలన గాదె 

---

*ఆత్మశుద్ధి ఆచారము డైనవారి , 

భాండశుద్ధితో పాకము బాధ్య తగుట , 

చిత్తశుద్ధి ప్రణ యముయే చేష్ట లుడికి  

ఖర్మకొద్దీ కలసిపోవు ఖరముమల్లె   

----

ప్రాణాయానందం --15

---

*పాదరక్షలు కదలిక పగలు రాత్రి 

కళ్ళ జోడుతో కదలిక కాంతి మలుపు 

చేతి కర్రతో కదలిక చింత తీర్చు 

మనిషిలో ప్రణయము సుఖము మాత్ర లల్లె 

---

*గీ..కోప తాప ప్రభావము కోరు కొనకె

దూర భార బాధ్యత ఏల పుడమి నందు

ప్రణయ బంధము మారదు ప్రగతి లోన

ఆత్మ నిగ్రహం ఓర్పుయే ఆశ మార్చు

.........

*గీ...పృధ్విలో విత్తు మొక్కగా కృషి సలుపుటె

పండు టాకు రాలె చిగురు పండుగవుటె

కాల ప్రకృతి లో గాయము కరిగి పోవు

ప్రణయ వాంఛలు పుట్టు టే ప్రగతి శీల

........

*గీ...క్షణము బ్రతుకులో ఆశలు కళలు ఏల

క్షణము సుఖము లో దు:ఖము జపము లేల 

క్షణమొక యుగము గానుండు సమర మేళ 

క్షణ నిరీక్షణ ప్రణయము శయన మేళ

ప్రణయా నందం -16

సీ:: గాళి హోలునచేరి -- ధూళి యె కమ్మే లె

నళ్ళగాను మబ్బులు టేలి - నాత్య మేళ 

ఉలుములు పెలపెల - ఉల్కలు గోలేల 

కులవవే వచ్చమా - మాతు కులువు 

మన్మధ లీలలు - మాకును కమ్మెలే

హృదయవాంఛలు గోల - హాయి గోలి 

చెప్పి చెప్పకవచ్చె - చేష్టలన్నియు చేళి

కాలమార్పుకు కళై - కనికరమ్మె 

చేతి వాటము నీకయి చేష్ట లుడివె

మన పిలుపుల కళే ఇది మనసు పెట్టె 

కులవవే వచ్చమా మాలొ కులుకు తీర్చు 

మాలొ ప్రణయము ప్రమిదగా మమ్ము మార్చు 

___((()))___    

సీ:: నీ నవ్వులన్నియు - నేలచూపుల  ప్రేమ

నీ అందమంతయు - నింద లేల

నీ మాటలన్నియు - నిజమేనని తలపు 

నీ ప్రేమ నాకులే - నిర్ణయమ్ము 

నీ నిజ మైనది..నీలొరగిలే ప్రేమ

నీ కళ తీర్చేద - నేని పుడులె

నీ వీక్షణాలులే - నిజముగా ప్రణయము 

నీ జయ విజయమే - నేటి ప్రేమ 

బిందువున బిందు వగుటేను బేల మనము 

బంధ మాదుర్య సంపదా బడయవచ్చు 

రోజులన్నినీవియు నావి రోష మొద్దు 

నెచ్చెలి చలినే మార్చుము నిజము ప్రేమ    

___((()))___     

*సీ:: ఒకటిగా కావాలి - ఒక్కటై ఉండాలి

ఓర్పుయే ఆయుధం- ఒడిసిపట్టు 

లక్ష్యము ఒకటిగా - లాస్యము వద్దులే 

సాధనలో తృప్తి - సాన పట్టు 

ఉన్నతమైనది - ఉజ్వలమైనది 

ప్రణయము మనలోనే - ప్రగతి పట్టు 

సర్వ సమాజము - శ్రేయస్సు మనలోన 

లక్ష్యాభిలాశతో - లహరి పట్టు   

ఉత్కృష్టమైనచో - ఊసరవెల్లిగా   

శక్తులు లన్నియు - స్వేచ్చ పట్టు 

ప్రేమ అందలమెక్కిన -ప్రేయసికళ 

విజయవాంఛలు కలుగుట - వెన్నెల కళ  

నిత్య నిస్వార్ధ బుద్ధియే -నీకు రక్ష 

నిర్వి రామకృషిగనులే -నిజము బ్రతుకు 

___((()))__          

*సీ ::లలి మనోహర రూపవిలసనావిర్భూత

హావ భావములచే నంకు రించి     

యతిశ యానుభవ విద్యాగోచరాపాంగ 

పరమార్ద వీక్షల బల్ల వించి 

ఘననిష్క్రియాంగ తాగాత్ర కంపన గద్గ 

దాలాప విధుల నిండారా బూచి 

గ్లాని నిర్వేద శంకామ దాసూయాశ్ర 

మాదుల తోడ నింపారు గాచి  

దోరగా మారి పరిపక్వసార రుచులు 

మీరి, ఫలపూరముల వన్నె లూరి, పెరుగు 

బ్రేమవృక్షంబు ప్రేయసీ ప్రియుల మృదువి

శాల హృదయాల వాల భూస్థలుల జెలువ

___((()))___

ప్రాణయానందము -17

కమకమ్మని కళలు.. కలతలన్నియు తీర్చు

నమ్మక మనునదే ...నడక నేర్పు

తలపుల వలలోన... తనువు తహతహలు 

వలపుల కృషి కళ....వచ్చి చేరు

మనసు మల్లెల నవ్వు..మగువ రాశులు తీర్చు

అణువణువు తపన..ఆత్రముగను

అనునయన ప్రణయ..ఆట లుడికె

ఘడియఘడియకు కోరిక ఘనత కెక్కి

గుచ్చుతుండేమగాడు లే గుర్తు చేయు

గౌరవించేటట్లు కలిసి గౌరవించె

స్త్రీ నికూడాసగౌరవ లీల యిదియె

........

సీస పద్యము

పూల బుట్టలు జూసి పూర్తిగా మరిచి యే

పండ్ల బుట్ట కుదిపే.. పడుచు బేల

కవుల హృదయ వాంఛ...కల కలమై నదీ

కళ్ళతోనే తెల్పె ... కళల విద్య

బుట్టలో పడువారు...బుడతలే యైనను

బుడగలా వచ్చియు బుర్రు నెగెరె

వాళ్ళు వీళ్ళు ననక... వాకిలి వంక నే

వాలుజడల వారి.. వాస నయ్యె

పెదవి చుక్కలు జూపు నే  చూపరులకు

మక్కవ తొ  మకరంద మే మధువు పంచి

ప్రక్కలను జూడక నరులు పలక రింపు

గమ్మున యదితంతు యనేను గళము విప్పె

_____(((())))_____

సీ..గండుకోయల రాగ గళముయే వినినంత 

సుమగంధము కొరకు సూక్తి లేల

సుకుమార మైనట్టి పువ్వులు కలకలం

అడవి పూల పిలుపు ఆట సలపు

చల్లని గాలిలో చపలత్వ బుధ్ధి యే

రాలుతున్న చినుకు రెమ్మ కులుకు

మనసంత గిలిగింత మనుగడ కొరకే ను

మనసు పెట్టె పలుకు మధుర వాణి 

నీతులు ఇపుడే ఎందుకే నీరజాక్షి

పరుల మేలు చేయ సుఖము  పనియె లేదు

నోరు మూసుకొమ్మని ఏమి నొసలు తిప్పు

కొందరికి జిక్కి జారను కోమలాంగి

____((()))____

* ఏక పతిత్వము ప్రేయసి 

కేకసతీ వ్రతము ప్రియున కింపెసగిన నే    

లోకమున వారి ప్రణయము 

శ్రీ కమనీయముగ నెగడి చిగురించు సతీ 

*పడతి నీళ్లకువోయిన పావుగంట 

యతడు వచ్చాడు తొందర యద్దగంట  

పోపు కావాలి అన్నారు పోనుగంట 

గంట గడిచినా మ్రోగదు వంట గంట 

*ఆగవయ్య మగడ వేగ మాడు గంట 

నోరు సిద్ధ మయ్యె యుడికె నోచు గంట 

యార గించిము యుడుకుకు యన్నగంట   

మాట వినగ నతడు చేసె మోత గంట 

*ఉండ బట్ట లేక నువిద ఊపె గంట 

పండు కున్న వేమి తినుము పటిక గంట 

పెద్ద బండ నెత్తేద్దును పేనుగంట  

పెట్ట కున్న వంట వలదు పెనుగు గంట 

“చెంప లవలె కళ్ళు కలిగే చేరు గంట 

పసిడి వన్నెల మోముతోను పడుచు గంట 

తమల పాకులలో సున్న తొడిమ గంట 

ముసిముసి నవ్వుల లలనా ముందు గంట    

  

*సీ:: ధన పిశాచము వట్టి తన వాంఛ తీర్చెడు  

రమణి గూడుట యనురక్తి కాదు 

తనవంకఁజూడని తన్విపై కనుగీటి 

యానందపడ ప్రణయమ్ము కాదు 

జడునిగా దనను జూచెడి కాంత నాశించి

నిద్ర వీడుట ప్రేమ ముద్ర కాదు 

బాజారు రంకు వెంబడి మాన హీనుడై 

తిరుగాడు టది రససరణి గాదు 

       

పాశవ ప్రేమమద్దిత త్పాశములను

జిక్కి మనుజుడు వెత నంది స్రుక్కు నద్వి 

తీ యమై తీయమై భారతీయమైన 

సదమలప్రేమమే ధరా స్వర్గ మతివ 

___((()))___

ప్రణయానందము - 21 

*  గర్బపు ముక్కను నేనే

నిర్భయ చట్టం మనసున నీడలమయమై

దర్భల బ్రతుకులు మావి లె 

దుర్భర మైనట్టిదేను దూది బ్రతుకులే

*  మేలిముసుగు తొలగేలే

జాలిగ చూపులు మనసుకు జాగీ రగుటే

గిలిగింతలు గా తపమై

కలిమాయసొగసు ను మెచ్చి కళళే పొందే

* నువ్వు లేవు గళము నుంచెను నాలోన 

నవ్వు మల్లె కలువ నాతోనె

పువ్వులా పరిమళముళే పుడమినందున నీవు 

మువ్వలా జూకాల మురిపమే

* నేతిగారెలు చేసి నెమ్మి జూపడు లీల  

రాతి గుండెయ దిట్టి రాత్రిన

పూతరేకులు వండి మోదమొందడు లీల

మోతనంతయు కళా మోజుగా

  

*మధురమైనట్టివై ..మదిలోని దీపము

కరిగిపోయే కాల .. కళ్లలే  

మధుమాస కోకిల..మాధుర్య గానమై 

కావ్యాలను రాగమై--- కథలుగా 

* అంగణ సుమధుర ..ఆత్రమే భూషణం 

రసఝరి యదలో...రవ్వలే 

ఆమె సాంగత్యంలో ... ఆశలు తీరెనే

తనువులోని అణువు ...తపనుగా  

  

* నవనవోన్మేష నా ..నవ యవ్వన పుభావ

తెలియని భావమే -- తెలుపుటే   

గీతిక తనువంత --కేళి కలలుగాను 

మనసెందుకో మరి..  మైక0ము 

* అలరారిమధు మధురి.. మల హృదయస్పంద

చేతనత్వంలోన ..   చత్రఛాయ

అనుక్షణ జీవితం -- అజరామరమగుటే

సానుభవ కళలు -- సాధనే 

___((()))___

ప్రణయానందము --22

 

ప్రణయప్రభోదము...ప్రధమ ఆకర్షణగా

ప్రకృతి పరవశమ్ము..ప్రగతి  గా

పుడమి పురిటిగడ్డ... పువ్వులా ప్రాణమై

కవులు కాలము లాగ...కాంక్షఏ 

తెలియని భావమే .. తెలుపు హృదీవీణ

వీణ తంత్రిని మీట ...వేదన 

మనసంతయు కురియ... మరులగొలుపు వాన

కాలనిర్ణయముయే -- కామమే  

నిత్య వసంతగా...నిత్య సింగారమై 

సింగార ఝరియేను..సిరులుగా 

రేయి భేధము లేదు... రంజిల్లుట పగలు

సేవభావాలన్ని --- సేతువే  

మరచినది మనసు మాన పరిష్వంగంలో!

ఆనంద బృందాల.. ఆరొగ్య 

మరచిపోలేనిట్టి.. మంగళధ్వనులు

కారుణ్య మన్నది -- కాపలా 

సీ:: అన్యున్య కృత బంధురా శ్లేషణ సుఖంబ 

భాసుర మణిసౌధ వాస మగుచు 

నొండరుల్ విడక కన్పండుగా జూచుటే      

పట్టు పట్టంబులు సుట్టు టగుచు

నితరేతరసుధా ప్రసృతనర్మభాషలే 

చవులూర్చు రుచ్యభోజ్యమ్ము లగుచు 

సతతపరస్పర సాన్నిధ్యభాగ్యమే 

డెందమ్ముదన్పుమెల్వి0దు నగుచు 

    

నిత్యకల్యాణ లక్ష్మి సన్నిహిత చేటి 

యె మహానందసేవలు నందజేయ 

స్త్రీ పురుషు లొప్పుచుందురో చెలువ విలువ 

కట్ట రానట్టి ప్రణయమ్ము కలుగు వెడల

___(())___   

  

...... విధేయుడు..మల్లాప్రగడ రామకృష్ణ

: నేటి న్యస్తాక్షరి....వి. ఘ్న..రా..జ

*తే..వినయ వాంఛలు పూర్తిగా వేద పర వి

ఘ్నములు సహజమై నిశ్చయ ఘటణ లన్ని

రాజ్య పరిపాలనల వల్లె రాటు తేలి

జాడ్జము వలన బ్రతుకులలో జాగరూకె

.........

*ఆ..విజయ వాంఛ వల్ల వేలఖర్చులతో వి

ఘ్నములు తరిమి వేయు ఘనత నీది

రాశి కొరకు కాదు రమ్యమైన గెలుపు

జగతి పరుగు లాయె జ్ణాన మేది

.....

*ఆ...విశ్వనాథ పూర్ణ  విజయగణపతి, వి

ఘ్నములు బాపి వీర ఘనత నీదు

రాజపుత్ర శోభ రమ్యదేవయజన

జగతి నందువెలయు ఙ్ఞాన మిచ్చు

......

*తే :: అరిచి చంకనెక్కి మనసు ఆశ జూపి

మాట మొరటయే యైనను మంచి జేసి

విలువ పెంచి ప్రవర్తన విధివిధాన

చేయకున్న కోల్పోతావు వినయ వాంఛ

---

*తే..మంచి జ్ఞాపకశక్తి యే మనసు మార్చు

చెడును చేయువారు చెడుట చింత వద్దు

నీడ నిచ్చు చెలిమి గాను జీవి యగుటె

కారు చిచ్చు సర్వము హరీ కనుల ముందు

..........

*సమస్య..పంది.కిరి.కిటి,సూకురము

పందిరి కళ వేరు గృహము పడక కన్న

సూకురము తృప్తి సుకుమార సూత్ర మగుటె

సాకిరి వలన బలహీన సంత సమ్ము

వాకిటి వెలుగు నీడలు వరద లాగె

.......

*తే..చదువు గబ్బిలాల బ్రతుకు చేర్చు కలము

కాగితాల ఖర్చు లు లేని కాల మాయ

పరువు చచ్చినా ధనముయే పలుకు చుండె

ఎంత కాలము మూర్ఖుడు ఏల వలెను

.....

*తే..ఎంత వారు అయిన ప్రేమ ఏలు కొనుటె

చేసిన పనులు చరితమ్ము చింత మార్చు

చిరునగవుల పలకరింపు చెంతజేర్చు

నిత్య నిప్పుల కవితలు నీకు నాకు

"మహంతి వెంకట్రావు గారికి శుభాకాంక్షలు

....

*తే...పుస్తకం స్వేచ్ఛ చెదల కే పుడమి నందు

బుర్ర లో కొత్త దనము యే బుడగ వలెను

ఎగిరి పడుతున్న కెరటాలు ఏమి అనము

పుస్తకం రెప రెపలాగె పునుగు పిల్లి

..........

*తే..దుఃఖమును మార్చు ప్రేమయే దురిత మందు

శోధనలు ఎప్పుడూ నీకు శోభ నెంచు

సుఖము దుఃఖము చెలిమయే సూత్ర మగుటె

స్మరణ ఎప్పుడూ సుఖమైన శాంతి కొరకె

.....

నేటి ఉదయ హృదయ స్పందన పద్యాలు..30--05--2022

.

తే...ఔషధము గానే శృంగార ఓదార్పుకు కళ

విషము యేసంపదకు విధి వేశ్య బతుకు

కొందరికి సుఖము గరళం కోరిపంచు

నేను బ్రతుకుకే అర్పన నిజము ఇదియె

......

తే....ప్రేమ సాగరం తనలోన ప్రేయసి కళ

ప్రేమ పంజరం బ్రతుకున ప్రేయసి గతి

ప్రేమ కుబుసమ్భు సిరులుగా ప్రేయసి మతి

ప్రేమ చిహ్నం మే ఉండెను ప్రేయసి స్ధితి

.......

తల్లీ అనేపిలుపుయే భవబంధశాంతమ్

తల్లీ సమానకళగా సమపోషణమ్మే

తల్లీ సుఖమ్ము కొరకై వినయమ్ముగానే

తల్లీ అనే మనసుయే మదిపుల్కరింతే

..........

 న్యస్తాక్షరి...సు. శ్లో...క...ము...పద్య పాదాదిన 

సుందరి సుకుమారి కళలు సుధలు వెలసి

శ్లోక మగుటయే విరసిత శోభ లగుటె

కవుల వర్ణణాతీతమ్ము కమల మాయె

ముందుగా భక్తి భావమ్ము మునిగి తెల్పు

----

మత్తకోకిల

వాలుజూపులు నడ్డిఊపులు వద్దువద్దులె రాధికా

జాలి మాటలు విన్న వించిన జాతరమ్మున రాధికా

మేలు చేసిన సేవలన్నియు మీగడల్లెను రాధికా

నిన్ను జూసిన కళ్ళు నిల్వవు నీరజాక్షివి రాధికా

.......

" కాలాహిధరా ! జయహో..

మాలారుండధర! దేవ  మంగళ ! జయహో..

హాలాహలధర ! జయహో..

భోలాశంకర భవహర భూతిద జయహో !!! "

----

తే... ముక్తి మార్గము కోరుట మునగటమగు

తాను (మనసు) తనువుగా ఖాయమే తపన యగుటె

భక్తి సంసారి ముక్తికై భజణ చేయు

సంద్రమును యూదు ధైర్యము సమయ మగుటె

----

తే..." * సు * మనసులకర్మ శ్రేయంపుసూక్తియౌను

* శ్లో * కుఁడవగుముసాటిగ లోకమందు

* క * మలనాభుకరుణతోడ కలిఁమికలుఁగు

* ము * దముగఁజరించు నిష్టఁగ పుడమినందు !!! "

--

( ఇయ్యది తేటగీతి 

' సమానానాం ఉత్తమ శ్లోకీ భవ ' ) 

----

ఆ..సుఖము శాంతి నిచ్చు సూక్షబుధ్ధిగనులే

శ్లోక భావ మదియె శోభ నిచ్చు

కరుణ తోను దయయె కాలమందు సుఖము

ముదిమి వయసులో న ముందు చూపు

........

*తే....నిలిచెను సినీ జగత్తులో నిన్న నాడు

రాములమ్ములాంటి సినిమా రంగ రించి

నటుడు నిర్మాత దర్శక నమ్మ కమ్ము

 అభినయం అభిమానదాసరియె జగతి

........

తే.....మనిషి గామద కరి వంచ మగసిరికళ

మనిషి గా జగత్తు కరుణ మనసు కళయె

మనసునే నియంత్రణ కష్ట మగుట యేను

కళల తీర్పు గా విజయమే కళ్ళ తీర్పు

..........

*తే...పాట్లు ఇక్కట్లు భయముగా పాప మగుటె

అనుభవాలపాఠము నిత్య ఆశ లగుటె

ప్రగతి దేవుడెరుగు సుఖ ప్రాప్తి లేదు

ప్రతిభ గుర్తింపు కలలుగా ప్రభల శోభ

..--

*తే...జ్వాల వాహిని దాహము జాడ్య మవదు

సహజ లక్షణంగా నేను సమయమందు

పాప సంహారముగను నేను ప్రజ్వలించె

మౌనుల తపస్సు యెతమస్సు మౌన గీత

......

*తే...నేను సంద్రము చూపులు నయన సెగలు

నేను నిశ్శబ్ద జీవితం నింగి చేరి

నదులు కలయిక తోనేను ‌నగ్నమైతి

కెరటమైవచ్చి శబ్దము కినుకు నాకు

---

తే....ముక్తి మార్గము కోరుట మునగటమగు

తాను (మనసు) తనువుగా ఖాయమే తపన యగుటె

భక్తి సంసారి ముక్తికై భజణ చేయు

సంద్రమును యూదు ధైర్యము సమయ మగుటె

.........

స్త్రీ ల మనుసులో పురుషులు సీఘ్ర మైన

మనసు పంచి పోషించేటి మహిమ పరులు

స్పూర్తి గా ప్రేమ పంచియు సుఖము నిచ్చు

భర్త కు పసివాళ్ళ లముద్దు భార్య యగుటె

...........

జన్మమా ముఖ్య మనుసంఘ జాతి నందు

మర్మ మెరిగియు మహనీయ మహిమ గలడు

ధర్మ కార్యమనియు చేయు ధైర్య ధీర

సత్యసంధుడు హనుమయే సమర మేల

---

నేటి ఉదయ హృదయ స్పందన పద్యాలు 29/05/2022

తే....నవ్వుకు మలుపు కవులుగా నలుపు తెలుపు

పువ్వుకు మలుపు ప్రతిఫలం పూల తెలుపు

హృదయ వలపుల తలుపులు హృద్య తెలుపు

వెలుగు పెంచుకొని బయట వేద తెలుపు

...........

*తే..ఎవరు ఎప్పుడు మారునో ఎవరి కెరుక

మీకు మేమే ను దిక్కని మేళ పలుకు

మనమను కొనెడి మనిషి యే మాయ మయ్యె

ఉన్న దంతబ్రాంతి బతుకు ఊపిరగుటె

.......

*తే...అమ్మ ఒడిలోన హాయియే అలుక తొలగు

అమ్మ మొదటి పలుకు యేను అమ్మ పిలిపు

కమ్మని చిరునవ్వుల ముద్దు కలల తీర్పు

అమృత వాణి యై విద్యకు అమ్మ పలుకు

..

*తే..ఆవు పాలు యే ఆరోగ్య అసలు తీర్పు

ఆట లన్నియు పిల్లల ఆశ తీర్చు

ఆదమరచి యే ఉంటే ను ఆస్తి పోవు

ఆకలికి అన్నము కళలు ఆత్ర ముగను

.....

*ఉ..నీవు యె యోగిగా కళలు నిత్యము సాత్విక భోజనమ్ముగన్

నీవు యె భోగిగా కలలు నిత్యము రాజసి భోజనమ్ముగన్

నీవుయె రోగిగా కధలు నిత్యము తామసి భోజనమ్ముగన్

నీవుయె మౌనిగా మనసు నిత్యము గాలిగ భోజనమ్ముగన్

.......

*దత్తపది..డిల్లి,పూన,బాంబె,కాశి

ఉ..ఢిల్లిని చూసితీ అకట లీలలు ఎక్కువ కానవచ్చెనే

గల్లిని చూసితీ పురము పూలతొ నిండిన చెట్లుపూననే

మల్లిని చూసితీ అకట బాంబుల గోలల మధ్యబాంబెగన్

జల్లులొ పోతినీ అకట గంగను ఈశ్వర ధర్శనకాశినన్

.........

మత్తకోకిల

వేడిగాల్పులు వాన జల్లులు వేగిరమ్మున ఢల్లిలో

మండు టెండలు పూన నందున  మంట పెర్గెను నిత్యమై

వోడి గెల్చెను బాంబెనందున  వోటు వల్లన కష్టమే

పాడి నందున కాశివాసిగ పాఠమయ్యెను గంగగా

.........

తే." * ఢిల్లి * నిఁగనఁగ నేముండె ' నిల్లుఁ ' గనము

* పూనఁ * గదనుజులనెలవు పూర్తిగాను

* బాంబె *వరువేయునోయను భయము వచ్చు

* కాశి * లోనుండు దేవియే కాపుమనకు !!! "

---- 

ఆ...వేడిగాలితోడ వేగిరిడిల్లీన

పూనయెండ మండి పూత మాడి

బాంబె నందు నీరు భారమై పోయెనే

కాశినీళ్ళుజాలుకలతఁదీర్చు!

.........

*ఉ..మంచికి మారుపేరు కళ మానస తోడుగ నీడ నుండుటన్

వంచన లేని బుధ్ధిగను వారధి గాననె ఇచ్చి పుచ్చుటన్

ఎంచకు తప్పులెప్పుడును ఏకళ తక్కువ ఎక్కవవ్వదున్

సంచి త భావమే చెలిమి సేవల సంపద నిత్యసత్యమున్

..........

*తే..బ్రాహ్మణుడు నిత్య విద్యతో బ్రహ్మ వ్రాత

నిగ్రహా నిగ్రహాన్ని తొ నియమ సిధ్ధి

ఋషులు పండితుల పలుకే ఋణము తీర్చు

బ్రాహ్మణులు బ్రహ్మ తేజస్సు భక్తి నిలుపు

.......

తేటగీతి

ఎక్కడైన పట్టుము అక్క డేల బేల

ఆసరా పోతె సుఖమేల ఆశ లేల

నవ్వు లాటకు హద్దుంది నయన లీల

అదియె నేచెప్పె వెనకేల రమ్ము హేళ

.......

తే...శిల్పమా కాదు లె సజీవ శిఖర రూపు

ఊహ కందని తేజ మే ఊపిరి కళ

మోహ పరవశం ప్రేరణా మనసు గుళిక

ఉండి ఉండని వలువలు ఉడుకు హేళ

........

తే....హృదయ జగతికి ముద్దు అమృతము హద్దు

మేఘ మదనమే హృదయంలో మిణుకు పిడుగు

నీకు ఆకాశమే హద్దు నిన్ను మార్చు

వర్ష ధారలతో చలి వలపు చెలికి

.......

సీస పద్యం

రాశి కెక్క దలచి రాక్షస బుధ్ధితో

ధనము బలము సుఖము దరియు మార్చె

రత్న మవ్వ దలచి రాజ్యము సొంతమై

ఇష్ట రీతి మూర్ఖ ఇష్ట మయము

.....

జగదేకవరదేశ జగతికే వెలుగిచ్చు

జాతవేధవుగావ  జగతినిండి !

సవిత రూపము నీదు సహనమే నీబాట

సరస హృదయసోమ సాధనంబు!

---

మెరుపులనారింజ మెరువగా సంధ్యతో

మందార మంజులా మదిని దోచి!

సుందరాకారమా శుభమిచ్చు యాదిత్య

విజయవే జగమునవీరతేజ!

---

నిత్య నూతనమున నిశాచరపతివి

నీలమేఘమందు నిత్యమెలుగు

వేకువున వెలుగుల వెల్గునే కమలాలు

వదన పుష్పములకు వందనములు.

___

నందమూరి తారకరామారావు జన్మదిన సందర్భంగా తెలుగు ప్రజలందరికీ శుభాకాంక్షలు 28-05-2022 

.....

తే...నాటి వీరాభిమాని ని నటన జూసి

చదువు నిర్లక్ష మయ్యేను చనువు వల్ల

మనసు ఉల్లాస ఉత్సాహ మాయ నాడు

నేడు మరలా తలచు చుండె నిర్మలమున

........

* తే..ప్రబల విశ్వాసమే కళ ప్రగతి నందు

ప్రతిభ జూపిన నటనలే పలకరింపు

నమ్మకం తెలుగు వెలుగు నటన కాదు

నిత్య పరిరక్షకుడు గాను నందమూరి 

........

*తే..సంఘ కవనసేవ సమయ మందు

తెలుగు సినిమా చరిత్రలో తిరుగు లేని

తనకు తానుగా గుర్తింపు తపన తోపు

భాష పరిశోధన నటనా భక్తి తోనె

......

*తే...మనిషి విలువలు గుర్తింపు మనకు లేదు

చిన్న తప్పులు పెద్దవై చెడును చెప్పు

చెంత ఉన్నా వెతుకు బుద్ధి చెప్ప లేక

ఉన్న నాడు వేధింపు గా ఊపిరి గతె

........

తే...కన్న బిడ్డల కొరకు నే కాటి వరకు

తృప్తి చేందని మనసుయే తృణము గుండె

బిడ్డల కళలు తీర్చినా బిడియ బ్రతుకు

బ్రతుకు నేర్పను గుణ పాఠ బేల చెంత

.........

తే..కీర్తి ఖండము మంతయు కీడు గాక

తెలుగు వెలుగు కై శ్రమ మమతగను జీవి

తెలుగు ఆత్మగౌరవ మేను తిరుగ జేసి

నటన బ్రతుకు నటన గాను నాడు ముగిసె

.........

........

*తే...తొండ ముదిరి ఊసరవెల్లి తోలు తిత్తి

రాజకీయ బ్రతుకు రంగు రవ్వ వెలుగు

వట్టి మాటలు కావులే వరద పొంగు

నయన హర్షిత చౌదరి నందమూరి

.........

అరచి చెప్పెనటన వల్ల ఫలము లేదు

అతిగ ఏడ్పు తో కన్నీరు ఫలము లేదు

విలువ కోల్పోయి గెలిచినా విజయ మవదు

రాజకీయము మనసు గా రాజ నీతి

........

తే..మంచి ఎపుడు చెడ్డగనుట మనిషి జబ్బు

మొదట మెచ్చి పిదప తిట్టె మొండి బుద్ధి

అభినయ అభిమాని మరచి మాట వొద్దు

మనసు లేనివాని పలకు మనకు ఏల

28-05-2022 ఉదయ హృదయ స్పందన పద్యాలు 

ఓం శ్రీరామ-- శ్రీ మాత్రేనమా: 

శేషాద్రివాసం శరదిందుహాసం

శృంగారమూర్తిం శుభదానకీర్తిం

శ్రీ శ్రీనివాసం శివదేవ సేవ్యం

శ్రీ వేంకటేశం శిరసా నమామి

---

తే ::మదిలొ మెదిలే ను కళలతో మగువ పిలుపు

అదియు నదిలా ను కదిలేను అడుగు మలుపు

పదిలము గనులే నడకల పలుకు వలపు

గదిన చదువులో చిలుకును గళము మెరుపు

---

*జూదం ఓ వ్యసనం ఆస్థి హరణం స్థితి క్షవరం ప్రతిష్ట గరళం

ఉ ::జూదము ఆటలో మనకు ఊపుయు ఆశల తోవినోదమున్

మోదము వల్ల ఆస్తియును మోక్షమనువ్యసనమ్ముయేయగున్

బాధల తో ప్రతిష్ఠ మతి బాధ్యత లేకయు నుక్ష రొమ్ము గన్

నాదు చరిత్ర యే ఇదియు నమ్మక వమ్ముగ బత్కునందునన్

---

అరచి చెప్పెనటన వల్ల ఫలము లేదు

అతిగ ఏడ్పు తో కన్నీరు ఫలము లేదు

విలువ కోల్పోయి గెలిచినా విజయ మవదు

రాజకీయము మనసు గా రాజ నీతి

___

" వినీల దేహప్రసుశోభతేజసం ,

సరోజనాభం సరసీరుహాక్షమ్..

ప్రసామనాదానువినోదలోలం ,

శ్రియఃపతింప్రణమామినిత్యమ్ !!! "

---

 *తే...మనిషి విలువలు గుర్తింపు మనకు లేదు

చిన్న తప్పులు పెద్దవై చెడును చెప్పు

చెంత ఉన్నా వెతుకు బుద్ధి చెప్ప లేక

ఉన్న నాడు వేధింపు గా ఊపిరి గతె

........

తే...కన్న బిడ్డల కొరకు నే కాటి వరకు

తృప్తి చేందని మనసుయే తృణము గుండె

బిడ్డల కళలు తీర్చినా బిడియ బ్రతుకు

బ్రతుకు నేర్పను గుణ పాఠ బేల చెంత

.........

తే..కీర్తి ఖండము మంతయు కీడు గాక

తెలుగు వెలుగు కై శ్రమమమతగను జీవి

తెలుగు ఆత్మగౌరవ మేను తిరుగ జేసీ

నటన బ్రతుకు నటన గాను నాడు ముగిసె

.........

 సంఘ సేవ కవనసేవ సమయ మందు

తెలుగు సినిమా చరిత్రలో తిరుగు లేని

తనకు తానుగా గుర్తింపు తపన తోపు

భాష పరిశోధన నటనా భక్తి తోనే.

---

*చివరిపడం సమస్య 

ఉ ::మెత్తగ నున్న కాలమిది మీసము చూపియు మోస చూపులున్

ఒత్తుగ పెర్గినా కళలు ఓర్పుయు చూపక వెర్రి చేష్టలు న్ 

మత్తుకు చిక్కెఅల్లుడయె మానస డబ్బుకు ధూషనమ్ముగన్

అత్తకు మీసముల్ మొలిచె నల్లుడు వచ్చిన వేళ యెట్టిదో

---

సీ ::మలయప్ప స్వామికి మంజులా పద్మకు

కళ్యాణ యుత్సవమ్ కంటికెలుగు

బ్రహ్మయుత్సవమునఁబండగాదినముల్ల

పావన మలయప్ప పరిణయంబు

అన్నమయ్య మొదటయాశించికళ్యాణ

నిత్యముఁజేయుచూ నిలచి వెలిగె

తిరువీధిఁనూరేగతిరుమల నాథుండ

అఖిలాండకోటికియాదినీదు

___

పూజ్యయన్నమయవు పుణ్యచరితవుగా

నిత్యపరిణయంబునీవుజేసి

శ్రీనివాసతోడ శ్రీదేవిభూదేవి

కీర్తన లనుఁబాడుకీర్తి నీదు.

---

తే::పెంచుట విరుచుట కొరకే పెడసరియగు

తగ్గిన దిపెంచుటకు వీలు తారు మారు

పెరిగిన వయసు తరుగుటె పిలుపు వలెను

పెంచి నప్పటి కంటేను ప్రేమ జూపు

.......

*తే...మనిషి మనసు ఈగ వలెను మనుగడ కళ

కామి నీకాంచనాల కు కాల మలుపు

ఈగ పండుపై పెంటపై ఇష్ట మగుటె

త్యాగికి భగవంతుడు తప్ప తృప్తి లేదు

తేనె టీగల వలేను తిరుగ వలెను 

........

..నేటి ఉదయ హృదయ స్పందన తో పద్యాలు

*ఆ..వీధి లోన చెత్త వేకువనే చేరె

గాలి వచ్చి కంపు కడప నందు

చావు ఏల ననచు చక్కబరచలేక

పొరుగు వారు చేరి పోపు పెట్టె

.......

*ఆ..ఆవు చేయు మేలు ఆత్మబలమ్ముయే

పాలు వెన్న నెయ్యి బలము నిచ్చు

పెండ మూత్ర,ముయును పిలుపు మందు

పేగు బంధ మల్లె పేరు పెంచు

.......

*ఆ..చెట్టు రాజ కీయ రంగస్థల ఫలము

 పండు ఆకు పిందె పదవి గుణము

కాండ మేను మెరుపు కళ్ళు లేనిది బుధ్ధి

రాజు కీయ లబ్ది రంగు జనులు

.......

* తే...మనసు తెలుపు మంకెన పువ్వు మరుపు మెరుపు

మోగ్గ తెలపు పాలు పెరుగు మోజు తెలుపు

సిగ్గు బిల్లతెలుపు వెరసి సిరి తెలుపు

రచయితల విచిత్ర చిత్రమ్ము  రంగు తెలుపు

 ంం.....

....

*తే..పాలకుడు కులము మతము పావనమనె

గొడుగు క్రింద చేరిన వారి గోడు వినియె

రెచ్చగొడతాడు ఓట్లకు రెచ్చి పోయి

ప్రాంతముల మధ్య చిచ్చుతో పాడు బుధ్ధి 

......

*చం::మరువక రక్త మార్పిడిని మానము మార్పుగ దేహబంధన

న్నరయగు పేరుపేరున నె నద్భుతకార్య ముహృధ్య మవ్వుటే

తరుణము నీదినాదియు మతీ మమతానుసుఖమ్ము దేనికో

కరికిజనించే సింహమనగా విసుమానము జెందు టేలకో

.........

*కం..కటకట పళ్ళను కొరికే

అటునిటు సాగియు సకాల మాశలు కూర్చెన్

విటులే పలుకులు మార్చెన్

దొటదొట దొటదొట దొటదొట దొటదొట కారెన్

...........

*కం:: స్వార్ధం ఏలనె మీలో

అర్ధం కొరకే ననేను ఆశే ఏలన్

ప్రార్ధన జరుపుట ఏలన్

మర్ధన ఆకలి అగుటయు మైకము ఏలన్

.........

ప్రియంవధ వృత్తము..న భ జ ర..8..ప్రాస

పలుకు మాటలు యె పాద రమ్య తై

వలపు ఆటల సవారి గమ్యమై

తలపు లన్నియు మతాల భావమై

మలుపు కోరెను సమాన ప్రేమయే

.......

*దత్తపది...రవి, కవి, పువి, చెవి ..పవి.. వజ్రాయుధం పూరించె?

తే..మలుపు లేసమ ర వి జయం మనిషి లోని

సమయ పాల క వి నయమే సంతసమ్ము

ఆయన ఆశ ప వి చారణ ఆత్ర మగుటె

కరుణ కావడి చె వి కదలి కర్రు కుర్రు

..........

*. మాటల వల్ల జీవితం సఫలం, మరియ కుటుంబ కష్టం?

తే...పలుకుబడి మానవ శరీర పలుకు బట్టి

అర్ధ వివరణ కోరగా అలుకమలుపె

మాట పరమార్ధముయె పరమౌషదముయె

ఉత్తముల పలుకే నిజం యువకుల కళ

........

*బాథనుబంధించక నుంచుంటే బ్రతుకు

తే...బాథ పంచెడి బుధ్ధియు భార్య భర్త

భార మవకయే బంధము భర్తి యగుటె

చులకనా కళ కలలుగా చుక్క లగుటె

చెప్పు కుంటే ను ఇష్టమే చింత లేల

.......

*చిరుకోప చిత్రమైన బంధం చిరునవ్వుతో బంధం.

కోపము విడుదల భయము కోరు పోరు

చిద్రమైన ది బంధ ము చిగురు మల్లె

నవ్వి నవ్వలతో చిందు నటన వద్దు

ఏడ్చి నవ్వించు పలుకులు ఏల నీకు

...... 

*కోనసీమ ఘటన కొబ్బరికాయ మాదిరే?

తే....వళ్ళు గుల్లగా మారుట వంత పలుకే

మల్లు గుచ్చుకొన్న తెలివి మిడిన బిగువు

కళ్లు తిరుగుడు ఘటనలు కాలి పోవు

చెల్లు కాని పలుకు బడి చింత పులుపు

........

*చెడు వల్ల గెలుపే.మంచి మనిషికైనా సంతృప్తి ఓటమే కదా?

తే...నీడ వెంట నిలువ ఎంత నెంచ గలవు

చెడును కోరి చెడుట బుద్ధి చేను బ్రతుకు

మంచి గుర్తింపు లేదని మోద మోద్దు

నమ్మకము కలిగి జీవిగా నమ్మి బ్రతుకు

........

........

*వేచి చూసి విచార వదనంతో తిరిగే‌ప్రేమ ?

తే..నిను దలచి మైమరిచి చెంత నీవు లేక

కనులు కాయలాయె కథలే కలలు తెచ్చె

చినుకులా వచ్చి పిడుగులా చిచ్చు లేదె

కళ్లు కన్నీరు యింకక కాటి చేరె

.....

*పేరు వల్లవొరిగేదిలేదు అభివృద్ధి కావాలి?

తే...పేరు ఏదైన బ్రతుకులో పిలుపు కోరు

కునుకు లేని ఘటన లేల కూలి పోవు 

కంటి నలుసు నాలుక తీయు కధలు తెలుపు

తెలుసు కాల మార్పులు చేటు తెగులు పట్టు

........

పిల్లవానికి పతాక ఉద్యమమా?

*తే..ఊహ తెలియని బ్రతుకులో ఊరు విడిచి

చిన్న పిల్లల్లొ పాఠాలు చేరువగుటె

చింత ఏడుపు చరవాణి చెంత లేక

దీక్ష నుపతాకముతొ చేసె దినము నందు

.......

యుద్ధం లో వాక్య వాచ్య నిషిద్ధం ?

* తే..వాక్యమైనను షరతులు వలదు వలదు

వాచ్య మైనను షరతులు వలదు వలదు

జీవ కోటి బ్రతుకు అండ జాతి రక్ష

యుద్ధ సమయాసమయములే యుగము దీక్ష

...........

*తే..ఏమి చదువులు ఆంగ్లము ఎత్తి పొడుపు

దాని లో కళ సంస్కృతి దాగి లేదె

కంఠ శోష యేలనుమీకు కళ్ళు తెరిచి

అర్ధ మేది నిరర్ద మా ఆశ చదువు

......

*తే..వాడు పద మేల వాడితి వాసన కళ

వీడు ఎవడు నీ చుట్ట మా వీర మాయ

వాడు వీడు నీకును ఏల వాదమగుట

నిజము తెల్పి బ్రతుకు నీడ నిన్ను చూడు

........

*తే..పాలకు లెవరు రాజ్యము పాము పడగ

కలవరము ఏది సిరి పంట కాటు వేసె

పదములు పెదాలు దాటె ను పడక కొరకు

కలత లేల జనులు రేపు కలిసి బ్రతుకు

.........

*తే..లతలు పరవశమై కళ లహరి చెంది

కరులలో ఘబాలింపులై కులుకు సిరియు

మనసు దోచే కుసుమ మాయె మకుట మాయె

తనువు తపన పునాదిగా తలపడుటయె

.........

సీస పద్యము

గురువునే కనుగొను..గురు ముఖమేజేరు

తరువునే యెరుగుమా ..తరము తరము

తలపులే కోరికలు తలవకాతలపులు ...

తలుపులే

మూయుము..తలచుగురువు

కలుపు మొక్కలుయేరు.. కల్మష మేయనీ

మనమునఘనమైన.. మాటనింపు

నిజమైన నినునీవు... నిలకడగయెరుగు

నీవను మాటకు... నిజముఁదెలువు!

ఆటవెలది

ముసలిఁ దనము లేదు మరుయునా కాంక్షలు 

వేల జన్మ లయిన వేధనేగ

అగ్ని యందు వేయు యాసమి ధనుగాల్చు

సమిధ దీసిజూడు స్వాంత మగును

.........

కం..మాటకు కన్నీరు లొలికె

ఆటల మోసము కధలులె ఆశల వల్లన్

బాటన నడకకు ధారలు

దొటదొట దొటదొట దొటదొట దొటదొట కారెన్

.........

1

న్యస్తాక్షరి.... సం..స్కాం..రా..ము. పాదాదిన

ఆటవెలది 

సంపదెల్ల విద్య సర్వ భూషణము,సం

స్కారశమనసుగుణ శాంతమే,వ

రమగు విమలకాంతి సుమసుధా రూపంబు

ముచ్చటయగుమౌనమూర్తి యేగ..

........

తేటగీతి పద్యాలు

 భూమి నంతపుత్తడున్న భుక్తి కాదు

కడలి జలమెంతనున్నునూ కూడు కాదు

ఆకలికి ఆశలున్నను ఆర్తి కాదు

పలుకు లెన్నిఅన్న పదము పాఠమవదు

.......

 రాళ్ళను విసిరేసి యశస్సు రాజ్య మేలు

కుత్రిమ అలలు ఆజ్యము కుంపటగుటె

మనుషులను పంపి విధ్వంస మనసు మూర్ఖ

తగుల బడెజాతి రక్షణ తమక మాయె

సృష్టి లో నడుంకట్టేది శృతి లయేది

.........

......

*ముత్యపు మెరుపు కలిగిన ముఖ్య భక్తి

సత్యము తెలుపు హనుమంత సమయ యుక్తి

నిత్యము కొలిచే దైవమ్ము  నియమ ముక్తి

మృత్యు వు నెదిరించు మహిమ మృదువు పలుకు

మల్లాప్రగడ వారి *న్యస్తాక్షరి...హ. ను. మం. త....పాదాదిన

హనుమ రామనామతప మహిమను తెలిపె

నునుపు శక్తి విలువ యుక్తి నొసగు భక్తి

మంగళమగుట రామనామమ్ము జయము

తపము చేసిన మోక్షము తరుణ మిచ్చె

......

సమయ ముంచి ఏలు కోవె

మమత నంత పంచు కోవె

 కమల పువ్వు పెట్టు కోవె

తమక ముంచి నంచు కోవె

సమర మన్న ఆదు కోవె

విమల మైన మెచ్చు కోవె

ఢమర నాద మాను కోవె

అమర గాన మోద్దు లేవె

విముఖ మనకు మేలు కోవె

సముఖ మైన దిదియు లేవె

ఉమవు కళలు పంచు కోవె

సుమవు కలలు మూడు లేవె

చమక పూజ చేసు కోవె

నమక మైన పూజ లేవె

1

1

తే::మగువ పైశీల నింద యే మనసు మాట

లోక మందు న జోడించు లహరి యాట

శోక పాకమై నలుగుట శకుని మాట

ఏక మవక కూడుకొరకు యెక్కి యాట

తే::స్నేహము పటిష్ట మైనది సేతు వల్లె

మోహము బతుకు మార్గము మోజు మల్లె

ద్రోహము జరిగే జీవితం లోన జల్లె

అహము ఆహారము గనులే ఆట వల్లె

.........

తే::మధుర మైన యుగాన న మనసు గాన

ఎండు టాకుగానము చూడు యదలొ గాన

పిల్ల ఏడ్పు గానమున మారు పికమె గాన

గాన గంధర్వ కళలోన గాన హృదయ

గాన అనే పదము ఈ పద్యములో వేర్వేరు అర్ధాలు తో చూడగలరు

........

తే::కాటు కెట్టుకో కళ్ళలో కళలు వల్లి

నుదురు పైబొట్టు పెట్టుకో నిత్య మల్లి

కొప్పులో మల్లె లెట్టుకో కొత్త లిల్లి

నడుము వడ్డానమును పెట్టి నన్ను జూడు

తే::అడుగులో అడుగేసియు అందు కొనుము

కాళ్ళ పారాణి గజ్జలు ఘల్లు ఘల్లు

వలపుల తొ మద్దులివ్వవే వలపు రాణి

వయసు అడగను ప్రేమతో వలపు పంచు

కం ::జీవన మార్గమ్ముగనే

జీవిత నౌక నడిపించి జయమే గాంచెన్

జీవిత చక్రము తిప్పెన్

భావితరమ్ముకు పలుకుల బంధము తెల్పెన్

......

న భ ర న న న ర..12...సురభూజ రాజము

పలుకవే సుధ కోమలాంగి ఉపకరణమగుటె శోభగన్

చిలకవే మదిచిత్రమాయెను చరణ కమలమె ప్రేమగన్

అలకలేలను సాధనమ్మున అతి మతి గతియగు టేలగన్

పలక మారుట గొప్పకాదుగ పలుక గలవులె జీవితమ్

........

కోమలి వృత్తము...1,3 పాదములు..న. జ. జ. య.../8

2,4, పాదాలు జ భ స జ గ.../9

మనసున చిందెను మధ్య సుఖమ్ముయే

వినోద భావము యెవివేక లక్ష్యమై

తనువున సౌఖ్యము తత్వ మనమ్ముయే

మనోమయమ్మున మనమేక మవ్వుటే

....

అతనికలం కళ కావ్య మయమ్ముగా

గతీప్రభావముయె సుఖాల విశ్వమై

మతిని మనోమయమయ్యె విధమ్ముగా

పతీప్రకాశముయె ఉపాయధర్మమై

.......

.నేటి ఉదయ హృదయ స్పందన  పద్యాలు

*తే...ఉదయ వికసించి రేయి న కులానికి నిద్ర

పద్మము గుబాళింపు తోన నె పడతి మెరుపు

పద్య భావ పరిమళమ్ము పడక చేరె 

కొత్త పాలపుంత గానే ను కోర్క తీరు

*- నేటి  

కోనసీమ కుల రక్కసి 

కరాళ నృత్యం 

ప్రభుత్వం చోద్యం 

అల్లరికి ఆజ్యం !

 తే..కోన సీమన రక్కసి కోరి సెగలు

జనుల నృత్యహేల కలలు జపము పెరిగె

చోద్యమయుకాదు చదరంగ జోడు గోల

ఆజ్యముయె రాజకీయ లబ్ది ఇదియు

.....

* తే..మానవత్వాన్ని మరిచేటి మదము వలన

రాజ కీయ లభ్ధికి అధికార వాంఛ

అందనంత కుతంత్రాలు ఆట సాగె

రగడ అంబేద్కరా మమ్ము రక్ష జేయు

.....

* కం..వెతికే తీరును బట్టీ

బతుకే నరకమ్ము సాగు బంధము బట్టీ

మెతుకే జీవిత వరమై

మతి ఊరింపే వినయము మాధ్యమముగనే

.........

పరుగు పరుగనా కదిలే

కరుణా సాగర ప్రభావ కారుణ్యముగా

ప్రేరణ కాలము చక్రము

చరణంబులు లేనివాడు చకచక నడిచెన్

*కందపద్యం

అరుణోదయ మై కదిలే

తరుణమ్ముననె కిరణాలు తపనై వచ్చే

విరిసెను కమలము సుఖమై

చరణంబులు లేనివాడు చకచక నడిచెన్

........

*సీస పద్యం..ఓం స్త్రీ ఆక్రందన..

ఆత్మహత్యబ్రతుకు..అత్తమామల ఘొష

శస్త్ర శాస్త్ర ము కళే...శిక్షణమ్ము

రాత్రింబవళ్ళూను ....రమ్య పరచు ఘొష

సాధన శోధన...శరణమమ్మె

అనుమాన ఆగ్రహం...అంతిమ మార్గమై

అవమాన పరిచియే ...హారతిగనె

సారమే లక్ష్యమై...శాంతియే దాహమై

ధరణినే అవమాన...దేహ మగుటె

ఆటవెలది

వంపుతిరగమనియు.. వాలెటి పంకజాన్ని

ఆంగిక అభి నయన ...ఆశ గుళిక

పంటి బిగువు కోరి...పడతిని హింసించె

కుడి యెడమ లనుచునె కుంటి సాకు

......

..

*శార్దూలము

ఏంచెయ్యాల నకే మదీయ పలుకే బంగార మయ్యేనులే

స్వేచ్ఛా పాశముయే సరాగమగుటే సంఘర్ష సద్భావమే

వచ్చేదే మనకే ను దక్కు కరుణే వాశ్చల్య విజ్ఞానమే

నచ్చేదే సుఖమైన సంగమముయే నాన్యత జీవమ్ముగన్

....

తేటగీతి

*ఏది పరధీన మగుటయే ఏల అనకు

అదియు నేపరాధీనమ్ము అగుట యేను

ఏది ఏమై ప్రజాస్వామ్య మేను బ్రతుకు

నాది కాదునీదియు కాదు నడుమ సిరియె

........

తేటగీతి

*మిణుకు మిణుగురు పురుగుయే మిణుకు మిణుకు

దీపము వెలుగు గాలికే మిణుకు మిణుకు

ఆశల హృదయ కదలిక మిణుకు మిణుకు

ప్రేమ పలుకులు మనసున మిణుకు మిణుకు

........

తేటగీతి

*హృదయ కమలమ్ము కర్తవ్య హృద్యమైన

నిత్య సంచార బుధ్ధినే నిర్ణ యించె

శబ్ద సంఘర్షణ కళలు శాంతినిచ్చె

మానస ప్రగతి ప్రతిభయే మనిషి ఓర్పు

........

ఉత్పలమాల

*నిర్మలశోభితమ్ముగనె నెంచియు రక్షణ నిశ్చయమ్ముగా

కర్మల సాక్షిగా వినయ కామ్యపు శక్తిని పంచిపుచ్చుటే

మర్మము ఏమియౌ అనక మానస బుద్ధిని తత్వబోధగా

కార్యము నిర్ణయమ్ముగను కావ్యచరిత్రము తెల్పు జీవమున్

.......

చూతములే మనోమయము చూపుల మేలును తెల్పి బత్కుటన్

ఘాతము కాదులే కలలు ఘర్ఫణ భావము ఏలనోయగున్

మాతపితాను గా కళలు మానస వీణయె జీవనమ్ముగన్

మాతయు మామయై యొసగు మాన్యుడు మిమ్ముల బ్రోచు నెప్పుడున్

.........

సీ॥

మందార మహనీయ మధురమే  మనసంత

బంగారుశోభతో  భాగ్యశాలి!

నింపైన యుదరంబు నిలుచుమా మదినందు

సొంపైన రూపుతో సొబగులిచ్చు!

అందాలచూపుతో యలరింప కాంతులే

బంధాల యమ్మకు బాలసిరివి!

సుందరాకారుడాశుభమిచ్చువిఘ్నేశ

మందమతులనెల్ల మార్చుస్వామి!

బాల గణపతి బుద్ధికి  భవ్యఘనము

మాత పార్వతి మురిసెను మనము నందు

శివుని నెదిరించి గెలిచినచిన్మయుడవు

ముద్దు గణనాథ మ్రొక్కుదూ మూర్తి నిన్ను..

నేటి ఛందస్సు త్రి భం గిగా తరంగం వృత్తము 

IIU UU  U IIUU.   UUUUU UU

సమరా సౌమ్యా..ధారణ వీరా .. సర్వార్ధాన్నేతెల్పేరా

మురలీలోలా .. మోహనలీలా..ధర్మార్ధాన్నేతెల్పేరా

వరమీయంగా.. ధైర్యము తోనే ప్రశ్నాభావంతెల్పేరా

మదదోచంగా..మానస వీణా..పుణ్యశ్లోకాసచ్ఛీలా

వినయమ్మే ధర్మోత్తర మేగా సమ్మోహమ్మే భాగ్యం గా

సమయమ్మే కార్యోత్తరమేగా సంతోషమ్మే భాగ్యం గా

తరుణీ లీలా ప్రేమల గోలా వాశ్వాసమ్మే భాగ్యం గా

మనసే మాయా ప్రాభవ మంతా ధైర్యంగా నే ప్రేమమ్మే

***

* హరిగతి రగడ..ప్రాస,అంత్యప్రాస, పాదములు రెండు 8చతుర్మాత్ర గణాలు

సకలము నిత్యము కోరును నీడను 

వికసిత కష్టము ఇప్పుడు తగ్గెను

మకుటము కోరుట మధ్యన మల్లెను 

మక్కువ వల్లనె మనసును కోరెను

ఆకలికి కలలు కనడం జరుగును

వాకిలి తలుపులు తెరిచే పిలిచెను

చాకిరి నంతయు తప్పక మారును

వెకిలిగ వేషము నీకును ఏలను

.....

*బానల నీరును పెట్టే

మానస యత్నము యె జూపి మాత్రలు జల్లెన్

చేనుయు యేపుగ పెర్గెన్

వానలు రాకున్న గాని పంటలు పండున్

.......

*మల్లాప్రగడ వారి న్యస్తాక్షరి........ పూరించండి

సం స్కా ర  ము పద్య పాదాదిన రావాలి.

ఆటవెలది

*సంపదలులె కరుణ సంస్కృతి విశ్వాసం

స్కార మగుటె కళల శాంతి కోరు

రమణి చూపులన్ని రంజిల్లు చుండుటే

ముదిమి విశ్య మాయ ముందు జేరు

...

తేటగీతి

*గుండె రాయి గా మారినా గుర్తు ఉంది 

బండ బ్రతుకునే మార్చితీ భద్రముగనె

మోండి వానిసైతము మార్చి మోక్ష మిచ్చె

కొండ గట్టు మూర్తి హనుమా కొలతు నిన్ను

.......

*నవ వసంతము నవ్య వనరమ మామి

కొమ్మ ఆకులచివురులు కోరికోరి

పాటపాడెడి పరబృతం పగలు రాత్రి

ఎవ్వరాపుదురో ఇక ఏమి ఎరుక

........

*పచ్చి మిర్చి తినాలి లే పగ వలదులె

దుఃఖ సాగరం ఈ దాలి దురద కాదు

మనసు మైదాన మగుటలే మచ్చ కాదు

మోక్క మొలిచింది కలకలే మోక్ష మవదు

......

*కష్ట మున సుఖం తృప్తి యే కానుకవట

ఇష్ట మున సుఖం స్వర్గం మే ఈప్సి తమ్మె

నష్ట మున సుఖం మార్పు కే నటన కాదు

అష్టమి నవమి కష్టాలే అనుట కలలు

......

*గాలి చొరబడని కిటికీ గండ మగుటె

జాలి చూపని తాళము జపము నగుటె

తలుపు లను తీయని పడతి తెగువ నగుటె

ఊరు వళ్లకాడను మాట ఊపిరగుటె

.....

*జలజలా రాల్చు కన్నీరు జాతి కొరకు

స్త్రీ గను విముక్తి పన్నీరు శీతలముయె

నువ్వు నవ్వతూ బ్రతుకటే నాన్య తవ్వె

ధనము కన్నీరు ప్రేమకే ధరణి పలుకు

.......

*చలమ నుంచే జలముబికే జలకళకళ

స్వచ్ఛ తనుకోరు గుణము యే సకలముకళ

వెన్ను తట్టి చూపు కధలు విజయపు కళ

మన్ను తిన్న పాల బతుకు మనసు న కళ

......

*కవన మని మురవకు లే కలల మల్లె

నవవిధాల కధల కావ్య నాట్య చరిత

విధిన వెలువడే మనసుయే వేకు వగుటె

పదుగురు స్పందనలు మార్పు పలక రింపు

నిత్య జీవితంలో ప్రధాని యగుకవియె

....

*ఓర్పు గనె భూషణమ్ము నే ఒడిసి పట్టి

దుర్జన గుణము మార్పుకె దునియ నందు

బీడు భూమిన అగ్ని యే యేల ననుచు

తనకు తానుగా హిమమగా తృప్తి చెందు

.........

*సీ॥

రామభక్తహనుమరమణీయగుణతేజ

వానర కపిరాజ వజ్రరూప

భీమబలశ్యామ బీజయక్షరధామ

పవనంబుయేనీవు పవనహనుమ

కోమల రూపమా కోదండ మారుతీ 

వీరాంజనేయుడా విజయహనుమ

సింధూర మందార చిరునవ్వు చిందించు

భక్తవత్సలభవ భానుస్నేహ!

తే॥గీ॥

కొలుతు కూర్మితోమారుతీ  కోరి నిన్ను 

నిలుపు మామధి నిరతంబు నిశ్చయముగ

పలుకు పావన కేసరీ పవనసుతుడ

రామ భక్తుల పాలిట రక్షగావ

......

*రాముని సన్నిధీ సుఖము రమ్యత పెంచియు బల్కుచుండి, యా

రాముని పెన్నిధీ మనవిరామము తెల్పుచు ప్రేమ పంచు సం

మ్మోముయు కాంతికోరితిమి మోహపు వాంఛల యందు జీవమై

స్వామిగ నిత్యనామ కపి శాంతిని కూర్చునె నా మనంబునన్

.......

 * జ్ణానము మన్నదే మనిషి జ్ణానిగ మార్చుట వీలౌనుగా

జ్ణానము తోకఠోరశ్రమ జ్ణాపక శక్తియు మిన్నగా పులే

జ్ణానము తో బహ్మగను లె జ్ణాతిగ యుక్తిగ కష్ట జీవిలే

జ్ణానము విశ్వమందు కళ జాతిని మారుతి మేలు కోరులే

కలియుగ బ్రహ్మ హనుమంతుని కొలుద్దాం

.......

* సంమతి పొంది నా కళలె సంతస భాగ్యము శాంతి నిచ్చుటన్

స్కాముల వల్లనే మనసు సాక్షి గ వేదన సంభవమ్ముగన్

రమ్యత నిత్యసత్యముగను రాగములేలును ప్రేమపాశమున్

ముందర కాళ్ళ మచ్చట తీర్చుట సత్యమౌగదా

......

* నడికుడి నాటకమ్ కధ నమత్తుసకాలముచిత్తు యేయగున్

సుడులుగ తిర్గటే కళ సుఖమ్ము సమాన విపత్తు చేరగన్

ముడుపులు కట్టి నా సమము విద్య సుదీర్ఘ సుహాస వేడుకన్

నడివడి కూర్చి నీదయను నాయెడ నుంచుము దివ్య దైవమా

.....

దత్తపది....... డబ్బు, రుబ్బు, మబ్బు, గబ్బు

*తేటగీతి

డబ్బు తోకొండపైకోతి డరగవచ్చు

రుబ్బు మనసు మాయను మార్చు రూక కొరకు

మబ్బుల మెరుపు కళ్ళను మనసు కుదుపు

గబ్బు లేనట్టి బాంబుతొ గళము విప్పు

----

తేటగీతి 

డబ్బు ఖర్చు ఫలితమేమి డాంబికమ్ము 

రుబ్బు తారు పాఠములన్ని తురుము మల్లె 

మబ్బు పట్టి పోవు భవిత మాయకమ్మి 

గబ్బు పట్టేను దేశపు గుణము నందు   

---

ఆటవెలది

డబ్బు ముందుచూపు ఢాంబిక మగుటేను

రబ్సు పత్రమగుటు ఋణము మల్లె

మబ్బుకమ్మెపొగలు మనిషి బుద్ధులు మారు

గబ్బువున్న తోడు గుండె యగుట

---

*సీస పద్యం 

కేదార పతినీవు --వేదాల సాక్షివి

రామేశ్వరంబున -- రామలింగ

మధ్యరేఖవుమార్గ --మహదేవ యీశుండ

హద్దుగా వెలసేవు -- యాత్మలింగ

పృధ్వి రూపపుకంచి --చిధ్విలాసమునీవు

జంబుకేశ్వరునిగా -- జలపులింగ

కాళేశ యాకస -- కాలహస్తీశ్వరపు

పంచభూతముగావ --పరమలింగ

*ఆటవెలది 

పంచభూతరూపపరమేశ వరదుండ

పాలకుండశివపు ఫ్రమథఘనము

క్షేమ వీర్యయభయ కేదార రామేశ

భరతఖండమధ్య భాగ్యధాత

***

*కళ్ళే కైపును చూపెను

ముళ్ళై గుండెలను గుచ్చి ముక్కెర చూపెన్

జళ్ళై కళ్ళలొ జలజల

గళ్ళై మనసును చురుకుగ గాళము యగుటన్

---

*బాసల పస చెలిమిగనే

యాసల పస పలుకులుగనె యాకలి మార్చున్

పూసల పస పుడమిన నే 

ప్రాసల పస పద్యమౌను ప్రకటన కవులున్

.........

*కుంకుడు పులుసును కళ్ళలొ

ఇంకుడు గుంట గను చేరి ఈశ్వరిలీలల్

మంకేల నీకు మనసున

వంకర కళ్ళలొ నులుసులు వరుసగ మార్చెన్

........

*కొబ్బరి పచ్చడి తిన్నా

నిబ్బరమైన మనసులకు  నియమమ్ముగనన్

అబ్బురపరిచే కళలే

నబ్బుట విధిగా జరుగుట నరముల బలమున్

.......

* భూమియు అంతా పుత్తడి

కామిక బుద్ధులు మెలుకువ కాలము అలికే

సామిని కోరిన తీరదు

ఆమని ఆశకు కలలగ ఆకలి తీరెన్

---

 మనిషి మనిషి దూరముయే

మనసే మగువైన నమ్మె మత్రం ఇదియున్

అణువంత సొగసు కులుకే

తనువే భూమిగ గగనము తాపము తీర్చెన్

---

* చిన్నది కన్నది కళలై

ఉన్నది తెలిపిన కనవలె ఉనికియు గతులన్

మిన్నగ చూసెను బతుకున

మన్నని లేకయు సుఖమగు మనసే భకరువున్

---

* చిన్నది అన్నది కళలై

ఉన్నది తెలిపిన కనవలె ఉనికియు గతులన్

మిన్నగ చూసెను బతుకున

మన్నని లేకయు సుఖమగు మనసే భరువున్

......

*గురిచేరిన చోటున నే

మరి మరి అందరు సహాయ మనునది చూపున్

గురి కుదరక యే విమర్శ

చేరే ఆశీర్వాదము చింతగ మారున్

.........

*మల్లెల రోదన గుట్టుయు

మల్లిక చూపుల పలుకులు మాలను చూపెన్

తల్లడిలి కనికరమ్మే

నల్లికవి యదే కదిలెను నటనకు లొంగెన్

---

*నింగియు చూపుల నివ్వెర

ఒంగిన వయ్యారపు నడుము ఒంపులు పిలుపున్

సంగమ కాంక్షకు చిక్కియు

సింగము ఆత్రుతనుచూపి సిరులను దోచెన్

--

*అడిగిన పొగడిన తిరిగిన

వడివడి తలుపులు తెలుపుచు వలచుచు బ్రతికెన్

నడకల మలుపుల  నడుముతొ

పిడికెడు కడుపుకు కళలతొ బిగువున నలిగెన్

.......

జూ.యన్.టి.ఆర్. జన్మదినోత్సవ శుభాకాంక్షలు

కళ్ళు చెమ్మగిళ్ళె నటన కాల మగుట

పట్టుదలతో ను కధలకు ప్రాణ మిచ్చె

తాత వారస నటనతో తెలుగు భాష

నందమూరి తారక రామ నాట్య రుద్ర

---

తేటగీతి పద్యాలు

* అమ్మ పలుకులే ఆదర్శ ఆత్మతో డు

నిత్య అనురాగ బంధము నియమ నీడ

హృదయ వాంఛను తీర్చియు హాయినింపు

కళల సాహిత్య సంపద కలిగితోడు

---

మగువ పైశీల నింద యే మనసు మాట

లోక మందు న జోడించు లహరి యాట

శోక పాకమై నలుగుట శకుని మాట

ఏక మవక కూడుకొరకు యెక్కి యాట

---

స్నేహము పటిష్ట మైనది సేతు వల్లె

మోహము బతుకు మార్గము మోజు మల్లె

ద్రోహము జరిగే జీవితం లోన జల్లె

అహము ఆహారము గనులే ఆట వల్లె

.........

మధుర మైన యుగాన న మనసు గాన

ఎండు టాకుగానము చూడు యదలొ గాన

పిల్ల ఏడ్పు గానమున మారు పికమె గాన

గాన గంధర్వ కళలోన గాన హృదయ

"గాన" అనే పదములు ఈ పద్యములో వేర్వేరు అర్ధాలు తో చూడగలరు

........

కాటు కెట్టుకో కళ్ళలో కళలు వల్లి

నుదురు పైబొట్టు పెట్టుకో నిత్య మల్లి

కొప్పులో మల్లె లెట్టుకో కొత్త లిల్లి

నడుము వడ్డానమును పెట్టి నన్ను జూడు

----

అడుగులో అడుగేసియు అందు కొనుము

కాళ్ళ పారాణి గజ్జలు ఘల్లు ఘల్లు

వలపుల తొ మద్దులివ్వవే వలపు రాణి

వయసు అడగను ప్రేమతో వలపు పంచు

---

జీవన మార్గమ్ముగనే

జీవిత నౌక నడిపించి జయమే గాంచెన్

జీవిత చక్రము తిప్పెన్

భావితరమ్ముకు పలుకుల బంధము తెల్పెన్

......

న భ ర న న న ర..12...సురభూజ రాజము

పలుకవే సుధ కోమలాంగి ఉపకరణమగుటె శోభగన్

చిలకవే మదిచిత్రమాయెను చరణ కమలమె ప్రేమగన్

అలకలేలను సాధనమ్మున అతి మతి గతియగు టేలగన్

పలక మారుట గొప్పకాదుగ పలుక గలవులె జీవితమ్

........

కోమలి వృత్తము...1,3 పాదములు..న. జ. జ. య.../8

2,4, పాదాలు జ భ స జ గ.../9

మనసున చిందెను మధ్య సుఖమ్ముయే

వినోద భావము యెవివేక లక్ష్యమై

తనువున సౌఖ్యము తత్వ మనమ్ముయే

మనోమయమ్మున మనమేక మవ్వుటే

....

అతనికలం కళ కావ్య మయమ్ముగా

గతీప్రభావముయె సుఖాల విశ్వమై

మతిని మనోమయమయ్యె విధమ్ముగా

పతీప్రకాశముయె ఉపాయధర్మమై

.......

మత్తేభము

మనసే అర్ధము కాదుగా మగువలో మాధుర్య అందమ్ములే

కన లేనే ఇది ప్రేమలో సహనమై కారుణ్య భావమ్ములే

మనలేనే ఇది భక్తిలో వినయమై మాత్సర్య లక్ష్యమ్ములే

వినుమారీతిని కోరెదే హృదయమై వేదాంత దేహమ్ములే

......

ఉత్పలమాల

ఆగదు లే మనస్సు కళ ఆశల పాశము కాపురమ్మునన్

వేగముగా యశస్సు కళ వేదము లక్ష్యము వేకువవ్వుటన్

రోగము లెన్నియున్ననులె రోషము మాత్రము తగ్గ గుండుగన్

వీగని సానుకూలత ను వేల్పుల లేకయు సాగు జీవమున్

.......

బాధలు పంచు బుధ్ధియును బాధ్యత తోననె బంధమవ్వుటన్

బాధ పడేటి హృద్యమును బాసల తోనునె బాగుచెయ్యుటన్

బంధువు ఆశలే వలదు బంధముపైననె ప్రేమయుంచుమున్ 

హృద్యము జాగరూకతయు హాయిని పంచియు కష్టసౌఖ్యమున్

---

పుట్టిన రోజులే కళలు పూర్ణిమ వెల్గులె చిమ్ముచుండగా

పట్టిన పట్టునే అనక పాఠము నిత్యము సత్య మ య్యదా

మట్టిని నమ్మియే నిజము మానస మంతయు పంచిబత్కుటన్

కట్టిన తాళికే విలువ కాలము యందును ఇచ్చిపొందుటన్

---

శార్దూలము

అమ్మేలే జయసూత్రమవ్వుట యులే ఆరాధ్యదైవమ్ముగన్

మమ్మేలే మహిమాన్వితమ్ము కళే మాధుర్య మయ్యేనులే

నమ్మామమ్మ మనోబలాన్ని విజయాన్నీకోరి ప్రార్ధించితిన్

సమ్మోహమ్ము కధాసుఖమ్ము కళలై సంతృప్తి కల్గించుమున్

........

సౌందర్యం సహనమ్ము గాను విషయం సౌభాగ్య ధారుడ్య మే

సౌందర్యం సుఖమే వినీల మయమై సౌకర్య దాహమ్ముగన్

సౌందర్యం హిమమై న వేడి వినయం సౌలభ్య సంతృప్తి యే

సౌందర్యం భరణమ్ముసేవ తరుణం సౌశీల్య సాహిత్య మే

***

ప్రాంజలి ప్రభ వారి సమస్యను పూరించండి........

పాపము లేనిచో జగతి పాడయి పోవును నిక్కువంబుగన్ 

......

*కోపము లేనిచో ప్రగతి కోరుట సాధ్యము కాదుకాదుగన్

తాపము లేనిచో ప్రతిభ దారిన చేరుట సాధ్యమేలనున్

ఓపిక లేనిచో బ్రతుకు ఓడుట బాధకు బంధనమ్ముగన్

పాపము లేనిచో జగతి పాడయి పోవును నిక్కువంబుగన్

..

చంపకమాల

*విధిన న నేమి జర్గునని విద్యను నేర్చిన పండితుండనెన్

మధువును దోచు లక్షణము మాధ్యమికానన విద్యపాశమున్

పదములుతెల్పుపాఠముయు ప్రేమకు చిహ్నము అయ్యెనే యగున్

విధుడు గళంకహీనుడగబేరు గనెన్ గురుపత్ని గూడుటన్

---