Internet Telugu Magazine for the month of 3/2017/58

ఓం శ్రీ రామ్ - శ్రీ మాత్రేనమ:

*ముముక్షువు

UUU-UUI-UIU-IUIIU

సందేశం సందర్భ త్యాగమే సమానముగా

సంతోషం సౌభాగ్య పండగే సమాజముగా

మేధావీ శ్రీ విద్య  శోభలే సుభిక్షముగా

విజ్ఞానం అత్యంత ఓర్పుతో ముముక్షువుగా

శీతోష్ణం ప్రత్యేక  భావమే జయంతునిగా

సంభావ్యం సందేహ తీర్పులే జయాలుకదా    

ప్రత్యక్షం ప్రభావ భాద్యతే సమర్ధతగా

క్షుద్బాదే లేకుండ చేయుటే సమంజసమే

 ఆరోగ్యం  ఆదుర్ద వద్దులే  సుధాలయగా 

ఆత్మీయం ప్రలోభ  పద్ధతే ముఖాలయగా   

సమ్మోహం సందర్భ సక్యతే  సమాంతరులుగా 

అస్యూన్యం అభ్యాస విద్యలే సుఖాలమయగా

--((*))--

ఛలోక్తి (ఛందస్సు)

IUU-UUU-UUI-UIU

మజాయే మామధ్య  బంధాలె విచ్చెనే

సుఖాలే పంచెనే  సంతోష వెల్లువే 

సరాగం సౌందర్యం శుశ్రూష చేసెనే

సుమాలీ శ్రీవిద్యా  తత్వాన్ని పంచనే 

కలాపం కావ్యమే కోపించె కోమలీ 

విలాసం విద్యయే వేదాన్ని చెప్పకే

సురేషా శ్రీపుష్ప శ్రీవాణి శ్రీఘ్రమే 

సునందా శృంగారం పంచాలి వెంటనే 

నివెంతా శోధించీ శోకించు టెందుకే

నె నున్నా సంతోషం పంచేందు నందుకే 

న కోసం పంతంతో పోరాడ వద్దులే

సురక్ష మమ్మేకం ఏకంగా మంచిదే      

   --((*))--

* తల్వాల్చు (కొత్త ఛందస్సు )
UIUU - UI - IUUI - UI - UUI

మానవుల్లో ఉండె దివ్యత్వాన్ని గూర్చి బోధించు
మౌనముల్తో ఉన్న శక్తిత్వాన్ని  గూర్చి శోధించు
యోగమార్గం జ్ఞాన కర్మత్వాన్ని గూర్చి పాటించు
సంభవంతో గ్రంథ సిద్ధాంతాన్ని గూర్చి బోధించు

భేదముతో  మన్షి మధ్యత్వాన్ని గూర్చి  తల్వాల్చు
ద్వేషముతో మన్షి అంధత్వాన్ని గూర్చి తల్వాల్చు
రోగముతో  మన్షి  వేదాంతాన్ని గూర్చి తల్వాల్చు
స్నేహముతో మన్షి బాల్యత్వాన్ని గూర్చి తల్వాల్చు

స్వచ్చతతో  మాట మృదుత్వాన్ని గూర్చి బోధించు
ఇష్ట ముతో   పల్కి బంధుత్వాన్ని గూర్చి శోధించు
ప్రేమల తో   చెప్పె  శక్తి త్వా న్ని  గూర్చి పాటి0చు
దీపముతో   చూపె  ధర్మత్వాన్ని  గూర్చి బోధించు  

వసంత పంచమి సందర్భంగా ప్రబంధాలలోని కొన్ని సరస్వతీ ప్రార్ధనలు మీకోసం

1. వాణిన్  బురాణి పుస్తక
పాణిన్ శుకవాణిఁ గమలభవురాణి గుణ
శ్రేణి నలివేణి నుతగీ 
ర్వాణి గల్యాణిఁ గొల్తు వాక్చాతురికిన్

 ప్రొఢకవి మల్లనార్య "ఏకాదశి మాహత్మ్యము" నుండి

2. సింహాసనంబు చారుసిత పుండరీకంబు, చెలికత్తె జిలువారు పలుకుఁ జిలుక
శృంగార కుసుమంబు చిన్ని చుక్కలరాజు, పసిఁడి కిన్నెరవీణ పలుకుఁదోడు
నలువనెమ్మోముఁ దమ్ములు కేళిగృహములు, తళుకుటద్దంబు సత్కవుల మనసు
వేదాదివిద్యలు విహరణస్థలములు, చక్కని రాయంచ యెక్కిరింత

యెవుడు నేదేవి కాదేవి యిందుకుంద
చంద్ర చందన మందారసార వర్ణ
శారదాదేవి మామక స్వాంతవీధి
నిండు వేడుక విహరించుచుండు గాత!

శ్రీనాథ మహాకవి "శృంగార నైషధము" నుండి
--((*))--
Pranjali praha.com

3. వీణాధర బింబోపమ 
శోణాధర మధుపనికర సురుచిరవిలాస
ద్వేణీభర పద్మోద్భవు
రాణి లసద్వాణి నన్నురక్షించు దయన్

కుమారదూర్జటి "కృష్ణరాయ విజయము" నుండి

4. సౌరతరంగిణీ కనకసారసరాజమరాళి కైవడిన్
హరి హిరణ్య గర్భ వదనాంతరసీమ వసించు వాణి శృం
గార సరోజపాణి నవకంధరవేణి, విలాసధోరణిన్
వారక నిచ్చ నిచ్చలు నివాసము చేయు మదీయ జిహ్వికన్

సముఖము వేంకటకృష్ణప్పనాయకుని "అహల్యా సంక్రందనము" నుండి
--((*))--

5. రవ రమణీయ కీరసుకరంబు నభీష్టఫలోదయంబు మార్దవ సుమగంధయుక్తము సుధాసమవర్ణము గల్గి వర్ణనీయవిభుదలోక కల్పతరువై తగు పద్మజురాణి వర్తనోత్సవము వహించుఁగాత నిరంతంబును మద్రసనాంచలంబునన్

కనుపర్తి అబ్బయామాత్యుని "అనిరుద్ధ చరిత్రము" నుండి

6. ఏసతిలావులేక నరులెవ్వరు నోరుమెదల్పలేరు పద్మాసన వాసుదేవ నిటలాక్షులు లోనుగ నాత్రివిష్ట పావాసులు పుట్టుఁ జేరుఁ జెలువంబును నేరికిదాఁప రట్టి వానీసతి మన్ముఖాబ్జమున నిల్చి విశేష వరంబులీవుతన్

అనంతామాత్యుని "భోజరాజీయము" నుండి

7. వాణి న్వీణాపుస్తకపాణిన్ శుకవాణి విపులభాసుర పులినశ్రోణి న్బలభిన్మణి జిద్వేణిం గమలభవురాణి వినుతింతు మదిన్పాలవేకరి కదిరీపతి "శుకసప్తతి" నుండి

8. నెమలికి నాట దిద్దువగ నెయ్యపుఁజిల్కకు గౌళ మాధురిం దమియిడునేర్పు నీకు విదితం బగునింక వారాళిచాలిగాత్రమున రహింపఁ జాలుటగదా! యరుదంచు విరించిమెచ్చ హాసము ననువాతెఱం జొనుపు శారద పోల్చుఁ గృతీంద్రుసూక్తులన్

ఋగ్వేది వేంకటాచలపతి కవి "చంపూరామాయణం" నుండి

9. వాణికి మంజులవాణికి సువారిజ పుస్తక కీర వల్లకీపాణికి చక్రనీలసురభాసుర వేణికి రాజహంసకున్ఖాణికి వేదవేద్య పదకంజయుగ ప్రణతిప్రవీణ గీర్వాణికి పద్మసంభవునిరాణికి భక్తి నమస్కరించెదన్

ఏనుగు లక్ష్మణకవి "రామవిలాసము" నుండి

10. వరవస్తుప్రతిపత్తిధుర్య మగనైశ్వర్య మగు నైశ్వర్యంబు పంచాఁశదక్షర సంసిద్ధసమస్త శబ్ధరచనా సంవ్యాప్తి మద్దీపమైపరఁగ గల్పలతా సధర్మయగుచుం బ్రజ్ఞావిశేషాఢ్యులన్గరుణం బ్రోచు సవిత్రి వాణిఁ ద్రిజగద్కల్యాణిఁ బ్రార్ధించెదన్

ఎఱ్ఱాప్రగ్గడ "హరివంశము" నుండి

11. వాణికిఁ జరణా నతగీర్వాణికి నేణాంక శకలరత్నశలాకావేణికిఁ బుస్తక వీణాపాణికి సద్భక్తితో నుపాసి యొనర్తున్

శ్రీనాథ మహాకవి "హరవిలాసము" నుండి

12. వాణి వైభవవిజితేంద్రాణి మాయమ్మ నలువరాణి వీణాపాణి ఘనవేణి కల్యాణి నానాల్క కెక్కుమమ్మా లెమ్మాపి. చిదంబరశాస్త్రి గారి "హైమవతీ విలాసము" నుండి

13. వీణా పుస్తకపాణి షట్పదలసద్వేణిన్ బృహత్సైకతశ్రోణిన్ బద్మజురాణి సర్వసుగుణ క్షోణిన్ బురాణి న్నతేంద్రాణి న్నేత్రజితైణిఁ బాదగతగీర్వాణిన్ బ్రవృద్ధాశ్రితశ్రేణి న్వాణి నభిష్టసిద్ధికి మదిన్ సేవింతు నాశ్రాంతమున్

గోపీనాధము వేంకటకవి "గోపీనాధ రామాయణము" నుండి

14. ప్రణవపీఠంబున మంత్రపరంపరలు గొల్వ నుండు నేదేవి పేరోలగంబుభావజ్ఞులకుఁ బరాపశ్యంతి మధ్యమా వైఖరు లేదేవి వర్ణసరణిజపహార కీర పుస్తక విపంచి సముచితంబు లేదేవి హస్తాంబుజములుకుందేందు మందార కదళీబృందంబు చంద మేదేవి యానందమూర్తికాంచె నేదేవి కాంచనగర్భచతుర, పూర్వదంతకవాట విష్వటమనోజ్ఞచంద్రకాంత శిరోగృహస్థలవిహార, మమ్మహాదేవి వాగ్దేవి నభినుతింతు

పిల్లలమఱ్ఱి పినవీరభద్రకవి "జైమిని భారతము" నుండి



15. శారద విద్యాజాల విశారద ననుఁ బ్రోచుకొఱకు సారె భజింతున్శారద నీరద నారదపారద హారదరహీర పాండుశరీరన్ 

కాకునూరి అప్పకవి "అప్పకవీయము" నుండి

16. రాజీవభవుని గారాపుఁ బట్టపుదేవి, అంచబాబా నెక్కు నలరుబోణిపసిఁడి కిన్నెర వీణెఁ బలికించు నెలనాగ, పదునాలువిద్యల పట్టుఁగొమ్మయీరేడు భువనంబు లేలు సంపతిచేడె, మొలకచందురుఁ దాల్చు ముద్దరాలువెలిచాయకొదమరాచిలుక నెచ్చెలికత్తె, ప్రణవపీఠికనుండు పద్మగంధిమందరాచల కందరామధ్యమానదుగ్ధపాదోధి లహరికాధూర్తయైనలలితసాహిత్యసౌహిత్య లక్ష్మి నొసఁగువరదయై మాకు వినతగీర్వాణి వాణి

శ్రీనాధ మహాకవి "భీమఖండము" (భీమేశ్వరపురాణము) నుండి

17. తతయుక్తిన్ ఘనశబ్ధము ల్వెలయ నర్ధవ్యంజకప్రక్రియల్తతినానద్ధతమించ దత్తదుచితాలంకారము ల్మీఱ శ్రీపతి చారిత్రము సర్వగోచరతచే భాసిల్లఁగా భారతీసతి యస్మద్రసనాగ్రరంగమున లాస్యప్రౌఢిఁ బాతింపుతన్ధరణీదేవుల రామయమంత్రి "దశావతార చరిత్ర" నుండి

18. కమనీయవిమలశృంగారాంబుసంభూత, కమలమో యన ముఖకమల మమరబ్రహ్మాండగేహదీపంబు లనం గ్రాలు , తాటంకమణిరుచుల్ తాండవింపసంగీతసాహిత్య సరసిజాతము లైన, కోరకంబు లనంగఁ గుచము లలరసంపూర్ణపూర్ణిమా చంద్రిక యనుభాతి, ధవళాంబరము ధగద్ధగల నీనదేవగజదంతతుల్యమై దేహకాంతిచంద్రకాంతపీఠంబున సంగమింపవివిధకవిపుంగవుల మనోవీథి మెలఁగువాణి నివసించుఁ గాక మత్స్వాంతమునను

భాగవతుల నృసింహశర్మ గారి "శృంగారసంధ్య" (కాళికాపురాణాంతర్గతము)నుండి

19. తొలిపల్కులౌ వేదముల స్వరూపమ్మునఁ, గమలాసనుని ముఖకమలమందువాగ్రూపముననెల్ల వారినూఁకొట్టించు, ప్రవిమల జిహ్వాగ్ర భాగములనువిజ్ఞానమయరూప విభవమ్మునన్ సద్గు, ణాధీశ్వరుల యంతరాత్మలందుసాకారయై యక్షరాకారమున బహు, భాషావళీగ్రంథ పత్రములనుగుట్టుగాఁగాపురము సేసికొనుచు నేనుకోరినప్పుడు నానాల్కకొనను జేరినృత్యమొనరించు వాణికిఁ బ్రత్యహమ్మునధికభక్తిఁ బ్రణామమ్ము లాచరింతు

జగ్గకవి "కళానిధి" నుండి

20. కట్టినపుట్టముం దనువు గద్దియతమ్మియు నక్షమాలయుంబట్టినచిల్కయు న్నగవుఁ బాపటజల్లియు నొక్కవన్నెగాఁబుట్టుచుఁ బుట్టువిద్యలకుఁ బుట్టినయి ల్లనఁజెల్లి బ్రహ్మవాకట్టొనరించి తన్ముఖవికాసినియౌ సతి మమ్ముఁ గావుతన్కొరవి గోపరాజు "సింహాసన ద్వాత్రింశిక" నుండి

21. చేర్చుక్కగానిడ్డ చిన్న జాబిల్లిచే సిందూర తిలకమ్ము చెమ్మగిల్ల,నవతంస కుసుమంబునందున్న ఎలదేటి రుతి కించిదంచిత శ్రుతులనీనఘనమైన రారాపు చను దోయి రాయిడిదుంబీఫలంబు దుందుడుకుజెందదరుణాంగుళిచ్చాయ దంతపు సరకట్టులింగిలీకపు వింతరంగులీననుపనిషత్తులుబోటులై యోలగింపబుండరీకాసనమునగూర్చుండి మదికినించు వేడుక వీణ వాయించు చెలువనలువరాణి మదాత్మలో వెలయుగాత.
అల్లసాని పెద్దన "మనుచరిత్రము" నుండి

22.  నీ "తోడి" పొందికల్ నా తరమా యెంచ?, జాతు లేర్పఱచిన జాణ వౌదు
వీ "నాఁట" నీ పాటి నే నెచ్చటను గాన, ఘన రాగ సంగతి గాంచితి బళి!
"మోహన" లీలచే మొనసి బాగైతివి, నయములు పచరించు నటన నీది
కాంచి ఘంటారవ కలన ని న్మెచ్చెద, శ్రుతి వియ్యముగ ననుకృతివి గావె?

యనుచుఁ బతితోడ సర సోక్తు లాడునట్టివాణి,
శుక పాణి, పిక వాణి, వనద వేణి,
సీనయ ముఖాబ్జ పీఠి కాసీన యగుచు
"శ్రీ" నయ సమృద్ధి వర్ధిల్లఁ జేయుఁగాత
శేషము వేంకటపతి "శశాంక విజయము" నుండి 

 (ఇంకా ఉంది .........)


*కాలం
UU-UU-UII-UII-UU

కాలం మార్పే దిగ్విజయానికి గమ్యం
బ్రహ్మ సృష్టే బ్రతుకు జీవన గమ్యం
బాహ్య స్వెస్చే జీవిత విద్యకు గమ్యం
జన్మ సార్ధకం మన నెర్పుకు  గమ్యం

సూర్యం వీర్యం మానవ  జీవిత   కాలం
ధైర్యం ప్రేమా చూపును  ఆశల కాలం
శక్తీ  యుక్తీ  మార్పుకు నెర్పుకు కాలం
అందం ఓర్పూ స్త్రీలకు పెంచును కాలం  

హింసా ద్వేషం వ్యక్తికి భాదల కమ్ము
కోపం ఈర్ష్య మానస వత్తిడి  కమ్ము
భయం న్వయం శక్తికి నష్టము కమ్ము    
ప్రేమా భాష్యం ఇద్దరి కృషికె కాలం

ఓం శ్రీ రామ్ - శ్రీ మాత్రేనమ:

*ముముక్షువు

UUU-UUI-UIU-IUIIU

సందేశం సందర్భ త్యాగమే సమానముగా

సంతోషం సౌభాగ్య పండగే సమాజముగా

మేధావీ శ్రీ విద్య  శోభలే సుభిక్షముగా

విజ్ఞానం అత్యంత ఓర్పుతో ముముక్షువుగా

శీతోష్ణం ప్రత్యేక  భావమే జయంతునిగా

సంభావ్యం సందేహ తీర్పులే జయాలుకదా    

ప్రత్యక్షం ప్రభావ భాద్యతే సమర్ధతగా

క్షుద్బాదే లేకుండ చేయుటే సమంజసమే

 ఆరోగ్యం  ఆదుర్ద వద్దులే  సుధాలయగా 

ఆత్మీయం ప్రలోభ  పద్ధతే ముఖాలయగా   

సమ్మోహం సందర్భ సక్యతే  సమాంతరులుగా 

అస్యూన్యం అభ్యాస విద్యలే సుఖాలమయగా

--((*))--

ఛలోక్తి (ఛందస్సు)
IUU-UUU-UUI-UIU

మజాయే మామధ్య  బంధాలె విచ్చెనే
సుఖాలే పంచెనే  సంతోష వెల్లువే 
సరాగం సౌందర్యం శుశ్రూష చేసెనే
సుమాలీ శ్రీవిద్యా  తత్వాన్ని పంచనే 

కలాపం కావ్యమే కోపించె కోమలీ 
విలాసం విద్యయే వేదాన్ని చెప్పకే
సురేషా శ్రీపుష్ప శ్రీవాణి శ్రీఘ్రమే 
సునందా శృంగారం పంచాలి వెంటనే 

నివెంతా శోధించీ శోకించు టెందుకే
నె నున్నా సంతోషం పంచేందు నందుకే 
న కోసం పంతంతో పోరాడ వద్దులే
సురక్ష మమ్మేకం ఏకంగా మంచిదే      

   --((*))--

* తల్వాల్చు (కొత్త ఛందస్సు )

UIUU - UI - IUUI - UI - UUI

మానవుల్లో ఉండె దివ్యత్వాన్ని గూర్చి బోధించు

మౌనముల్తో ఉన్న శక్తిత్వాన్ని  గూర్చి శోధించు

యోగమార్గం జ్ఞాన కర్మత్వాన్ని గూర్చి పాటించు

సంభవంతో గ్రంథ సిద్ధాంతాన్ని గూర్చి బోధించు

భేదముతో  మన్షి మధ్యత్వాన్ని గూర్చి  తల్వాల్చు

ద్వేషముతో మన్షి అంధత్వాన్ని గూర్చి తల్వాల్చు

రోగముతో  మన్షి  వేదాంతాన్ని గూర్చి తల్వాల్చు

స్నేహముతో మన్షి బాల్యత్వాన్ని గూర్చి తల్వాల్చు

స్వచ్చతతో  మాట మృదుత్వాన్ని గూర్చి బోధించు

ఇష్ట ముతో   పల్కి బంధుత్వాన్ని గూర్చి శోధించు

ప్రేమల తో   చెప్పె  శక్తి త్వా న్ని  గూర్చి పాటి0చు

దీపముతో   చూపె  ధర్మత్వాన్ని  గూర్చి బోధించు  

వసంత పంచమి సందర్భంగా ప్రబంధాలలోని కొన్ని సరస్వతీ ప్రార్ధనలు మీకోసం

1. వాణిన్  బురాణి పుస్తక
పాణిన్ శుకవాణిఁ గమలభవురాణి గుణ
శ్రేణి నలివేణి నుతగీ 
ర్వాణి గల్యాణిఁ గొల్తు వాక్చాతురికిన్

 ప్రొఢకవి మల్లనార్య "ఏకాదశి మాహత్మ్యము" నుండి

2. సింహాసనంబు చారుసిత పుండరీకంబు, చెలికత్తె జిలువారు పలుకుఁ జిలుక
శృంగార కుసుమంబు చిన్ని చుక్కలరాజు, పసిఁడి కిన్నెరవీణ పలుకుఁదోడు
నలువనెమ్మోముఁ దమ్ములు కేళిగృహములు, తళుకుటద్దంబు సత్కవుల మనసు
వేదాదివిద్యలు విహరణస్థలములు, చక్కని రాయంచ యెక్కిరింత

యెవుడు నేదేవి కాదేవి యిందుకుంద
చంద్ర చందన మందారసార వర్ణ
శారదాదేవి మామక స్వాంతవీధి
నిండు వేడుక విహరించుచుండు గాత!

శ్రీనాథ మహాకవి "శృంగార నైషధము" నుండి
--((*))--
Pranjali praha.com

3. వీణాధర బింబోపమ 
శోణాధర మధుపనికర సురుచిరవిలాస
ద్వేణీభర పద్మోద్భవు
రాణి లసద్వాణి నన్నురక్షించు దయన్

కుమారదూర్జటి "కృష్ణరాయ విజయము" నుండి

4. సౌరతరంగిణీ కనకసారసరాజమరాళి కైవడిన్
హరి హిరణ్య గర్భ వదనాంతరసీమ వసించు వాణి శృం
గార సరోజపాణి నవకంధరవేణి, విలాసధోరణిన్
వారక నిచ్చ నిచ్చలు నివాసము చేయు మదీయ జిహ్వికన్

సముఖము వేంకటకృష్ణప్పనాయకుని "అహల్యా సంక్రందనము" నుండి
--((*))--

5. రవ రమణీయ కీరసుకరంబు నభీష్టఫలోదయంబు మార్దవ సుమగంధయుక్తము సుధాసమవర్ణము గల్గి వర్ణనీయవిభుదలోక కల్పతరువై తగు పద్మజురాణి వర్తనోత్సవము వహించుఁగాత నిరంతంబును మద్రసనాంచలంబునన్

కనుపర్తి అబ్బయామాత్యుని "అనిరుద్ధ చరిత్రము" నుండి

6. ఏసతిలావులేక నరులెవ్వరు నోరుమెదల్పలేరు పద్మాసన వాసుదేవ నిటలాక్షులు లోనుగ నాత్రివిష్ట పావాసులు పుట్టుఁ జేరుఁ జెలువంబును నేరికిదాఁప రట్టి వానీసతి మన్ముఖాబ్జమున నిల్చి విశేష వరంబులీవుతన్

అనంతామాత్యుని "భోజరాజీయము" నుండి

7. వాణి న్వీణాపుస్తకపాణిన్ శుకవాణి విపులభాసుర పులినశ్రోణి న్బలభిన్మణి జిద్వేణిం గమలభవురాణి వినుతింతు మదిన్పాలవేకరి కదిరీపతి "శుకసప్తతి" నుండి

8. నెమలికి నాట దిద్దువగ నెయ్యపుఁజిల్కకు గౌళ మాధురిం దమియిడునేర్పు నీకు విదితం బగునింక వారాళిచాలిగాత్రమున రహింపఁ జాలుటగదా! యరుదంచు విరించిమెచ్చ హాసము ననువాతెఱం జొనుపు శారద పోల్చుఁ గృతీంద్రుసూక్తులన్

ఋగ్వేది వేంకటాచలపతి కవి "చంపూరామాయణం" నుండి

9. వాణికి మంజులవాణికి సువారిజ పుస్తక కీర వల్లకీపాణికి చక్రనీలసురభాసుర వేణికి రాజహంసకున్ఖాణికి వేదవేద్య పదకంజయుగ ప్రణతిప్రవీణ గీర్వాణికి పద్మసంభవునిరాణికి భక్తి నమస్కరించెదన్

ఏనుగు లక్ష్మణకవి "రామవిలాసము" నుండి

10. వరవస్తుప్రతిపత్తిధుర్య మగనైశ్వర్య మగు నైశ్వర్యంబు పంచాఁశదక్షర సంసిద్ధసమస్త శబ్ధరచనా సంవ్యాప్తి మద్దీపమైపరఁగ గల్పలతా సధర్మయగుచుం బ్రజ్ఞావిశేషాఢ్యులన్గరుణం బ్రోచు సవిత్రి వాణిఁ ద్రిజగద్కల్యాణిఁ బ్రార్ధించెదన్

ఎఱ్ఱాప్రగ్గడ "హరివంశము" నుండి

11. వాణికిఁ జరణా నతగీర్వాణికి నేణాంక శకలరత్నశలాకావేణికిఁ బుస్తక వీణాపాణికి సద్భక్తితో నుపాసి యొనర్తున్

శ్రీనాథ మహాకవి "హరవిలాసము" నుండి

12. వాణి వైభవవిజితేంద్రాణి మాయమ్మ నలువరాణి వీణాపాణి ఘనవేణి కల్యాణి నానాల్క కెక్కుమమ్మా లెమ్మాపి. చిదంబరశాస్త్రి గారి "హైమవతీ విలాసము" నుండి

13. వీణా పుస్తకపాణి షట్పదలసద్వేణిన్ బృహత్సైకతశ్రోణిన్ బద్మజురాణి సర్వసుగుణ క్షోణిన్ బురాణి న్నతేంద్రాణి న్నేత్రజితైణిఁ బాదగతగీర్వాణిన్ బ్రవృద్ధాశ్రితశ్రేణి న్వాణి నభిష్టసిద్ధికి మదిన్ సేవింతు నాశ్రాంతమున్

గోపీనాధము వేంకటకవి "గోపీనాధ రామాయణము" నుండి

14. ప్రణవపీఠంబున మంత్రపరంపరలు గొల్వ నుండు నేదేవి పేరోలగంబుభావజ్ఞులకుఁ బరాపశ్యంతి మధ్యమా వైఖరు లేదేవి వర్ణసరణిజపహార కీర పుస్తక విపంచి సముచితంబు లేదేవి హస్తాంబుజములుకుందేందు మందార కదళీబృందంబు చంద మేదేవి యానందమూర్తికాంచె నేదేవి కాంచనగర్భచతుర, పూర్వదంతకవాట విష్వటమనోజ్ఞచంద్రకాంత శిరోగృహస్థలవిహార, మమ్మహాదేవి వాగ్దేవి నభినుతింతు

పిల్లలమఱ్ఱి పినవీరభద్రకవి "జైమిని భారతము" నుండి



15. శారద విద్యాజాల విశారద ననుఁ బ్రోచుకొఱకు సారె భజింతున్శారద నీరద నారదపారద హారదరహీర పాండుశరీరన్ 

కాకునూరి అప్పకవి "అప్పకవీయము" నుండి

16. రాజీవభవుని గారాపుఁ బట్టపుదేవి, అంచబాబా నెక్కు నలరుబోణిపసిఁడి కిన్నెర వీణెఁ బలికించు నెలనాగ, పదునాలువిద్యల పట్టుఁగొమ్మయీరేడు భువనంబు లేలు సంపతిచేడె, మొలకచందురుఁ దాల్చు ముద్దరాలువెలిచాయకొదమరాచిలుక నెచ్చెలికత్తె, ప్రణవపీఠికనుండు పద్మగంధిమందరాచల కందరామధ్యమానదుగ్ధపాదోధి లహరికాధూర్తయైనలలితసాహిత్యసౌహిత్య లక్ష్మి నొసఁగువరదయై మాకు వినతగీర్వాణి వాణి

శ్రీనాధ మహాకవి "భీమఖండము" (భీమేశ్వరపురాణము) నుండి

17. తతయుక్తిన్ ఘనశబ్ధము ల్వెలయ నర్ధవ్యంజకప్రక్రియల్తతినానద్ధతమించ దత్తదుచితాలంకారము ల్మీఱ శ్రీపతి చారిత్రము సర్వగోచరతచే భాసిల్లఁగా భారతీసతి యస్మద్రసనాగ్రరంగమున లాస్యప్రౌఢిఁ బాతింపుతన్ధరణీదేవుల రామయమంత్రి "దశావతార చరిత్ర" నుండి

18. కమనీయవిమలశృంగారాంబుసంభూత, కమలమో యన ముఖకమల మమరబ్రహ్మాండగేహదీపంబు లనం గ్రాలు , తాటంకమణిరుచుల్ తాండవింపసంగీతసాహిత్య సరసిజాతము లైన, కోరకంబు లనంగఁ గుచము లలరసంపూర్ణపూర్ణిమా చంద్రిక యనుభాతి, ధవళాంబరము ధగద్ధగల నీనదేవగజదంతతుల్యమై దేహకాంతిచంద్రకాంతపీఠంబున సంగమింపవివిధకవిపుంగవుల మనోవీథి మెలఁగువాణి నివసించుఁ గాక మత్స్వాంతమునను

భాగవతుల నృసింహశర్మ గారి "శృంగారసంధ్య" (కాళికాపురాణాంతర్గతము)నుండి

19. తొలిపల్కులౌ వేదముల స్వరూపమ్మునఁ, గమలాసనుని ముఖకమలమందువాగ్రూపముననెల్ల వారినూఁకొట్టించు, ప్రవిమల జిహ్వాగ్ర భాగములనువిజ్ఞానమయరూప విభవమ్మునన్ సద్గు, ణాధీశ్వరుల యంతరాత్మలందుసాకారయై యక్షరాకారమున బహు, భాషావళీగ్రంథ పత్రములనుగుట్టుగాఁగాపురము సేసికొనుచు నేనుకోరినప్పుడు నానాల్కకొనను జేరినృత్యమొనరించు వాణికిఁ బ్రత్యహమ్మునధికభక్తిఁ బ్రణామమ్ము లాచరింతు

జగ్గకవి "కళానిధి" నుండి

20. కట్టినపుట్టముం దనువు గద్దియతమ్మియు నక్షమాలయుంబట్టినచిల్కయు న్నగవుఁ బాపటజల్లియు నొక్కవన్నెగాఁబుట్టుచుఁ బుట్టువిద్యలకుఁ బుట్టినయి ల్లనఁజెల్లి బ్రహ్మవాకట్టొనరించి తన్ముఖవికాసినియౌ సతి మమ్ముఁ గావుతన్కొరవి గోపరాజు "సింహాసన ద్వాత్రింశిక" నుండి

21. చేర్చుక్కగానిడ్డ చిన్న జాబిల్లిచే సిందూర తిలకమ్ము చెమ్మగిల్ల,నవతంస కుసుమంబునందున్న ఎలదేటి రుతి కించిదంచిత శ్రుతులనీనఘనమైన రారాపు చను దోయి రాయిడిదుంబీఫలంబు దుందుడుకుజెందదరుణాంగుళిచ్చాయ దంతపు సరకట్టులింగిలీకపు వింతరంగులీననుపనిషత్తులుబోటులై యోలగింపబుండరీకాసనమునగూర్చుండి మదికినించు వేడుక వీణ వాయించు చెలువనలువరాణి మదాత్మలో వెలయుగాత.
అల్లసాని పెద్దన "మనుచరిత్రము" నుండి

22.  నీ "తోడి" పొందికల్ నా తరమా యెంచ?, జాతు లేర్పఱచిన జాణ వౌదు
వీ "నాఁట" నీ పాటి నే నెచ్చటను గాన, ఘన రాగ సంగతి గాంచితి బళి!
"మోహన" లీలచే మొనసి బాగైతివి, నయములు పచరించు నటన నీది
కాంచి ఘంటారవ కలన ని న్మెచ్చెద, శ్రుతి వియ్యముగ ననుకృతివి గావె?

యనుచుఁ బతితోడ సర సోక్తు లాడునట్టివాణి,
శుక పాణి, పిక వాణి, వనద వేణి,
సీనయ ముఖాబ్జ పీఠి కాసీన యగుచు
"శ్రీ" నయ సమృద్ధి వర్ధిల్లఁ జేయుఁగాత
శేషము వేంకటపతి "శశాంక విజయము" నుండి 

 (ఇంకా ఉంది .........)
ఓ మగువా  నీవేషము చూస్తే
నా మది తలపులను తట్టి లేపుతున్నది
నీ కళ్ళ నిషా చూపులు చూస్తే
కవ్వింత కాగడాల వెలుగు కనబడుతున్నది
నీ పయ్యెద కదలికలు చూస్తే
శృంగారభావం హృదయాన్ని తాకి మెరుస్తుంది  
నీ వాలు జడ కదలిక చూస్తే
మరిచిపోలేని నితంబులకదలిక కనబడుతుంది
నీ కొప్పులో విరజాజులు చూస్తే
పరిమళాల మత్తుకు చిక్కి ఉండి పోవాలిని ఉంది
గులాబి రేకలు రాలుట చూస్తే
వలువలు లేని వయ్యారిని చూడాలని పిస్తుంది
*కాలం
UU-UU-UII-UII-UU

కాలం మార్పే దిగ్విజయానికి గమ్యం
బ్రహ్మ సృష్టే బ్రతుకు జీవన గమ్యం
బాహ్య స్వెస్చే జీవిత విద్యకు గమ్యం
జన్మ సార్ధకం మన నెర్పుకు  గమ్యం

సూర్యం వీర్యం మానవ  జీవిత   కాలం
ధైర్యం ప్రేమా చూపును  ఆశల కాలం
శక్తీ  యుక్తీ  మార్పుకు నెర్పుకు కాలం
అందం ఓర్పూ స్త్రీలకు పెంచును కాలం  

హింసా ద్వేషం వ్యక్తికి భాదల కమ్ము
కోపం ఈర్ష్య మానస వత్తిడి  కమ్ము
భయం న్వయం శక్తికి నష్టము కమ్ము    
ప్రేమా భాష్యం ఇద్దరి కృషికె కాలం