అనుష్ట చందస్సుగా
శ్రీ శ్రీ శ్రీ_వేంకటేశ్వర_శుభోదయం.. పుష్ప మాల
కౌసల్యా సుతరాముడై పూర్వాసంధ్యా ప్రవర్తతే |
ఉత్తిష్ఠ నర తృప్తియే కర్తవ్యం దైవమాహ్నికం ll
ఉత్తిష్ఠోత్తిష్ఠ శ్రీ నివాసొత్తిష్ఠ గరుడధ్వజా ఉత్తిష్ఠ కమలకాంతయై త్రైలోక్యం మంగళం కురూ ‖.. 1
(తాత్పర్యం):
కౌసల్య రాముడిలా సుప్రసిద్ధుడైన ప్రభూ!
ఉదయకాలం మొదలైంది.మానవజాతికి ఆనందం, శాంతి కలిగించుటకై లేచి రా. ఉదయకర్మలు, ధర్మాచరణలు చేయుట సమయము వచ్చింది.
*****
మాతః సమస్త ప్రాణిణాం మధుకైటభరేశ్వరీ |
వక్షఃశ్రియా మణోహరే దివ్యమూర్తే నమోస్తు తే ‖2!!
తాత్పర్యం
సర్వ ప్రాణులకూ జననమిచ్చిన తల్లీ! మధు, కైటభ అనే అసురులను సంహరించిన శక్తి స్వరూపిణీ!
శ్రీ మహాలక్ష్మి కాంతితో వక్షస్థలము శోభిస్తూ మణి వలె అందంగా వెలిగే తల్లీ! నీ దివ్యమయమైన రూపమునకు నా నమస్కారములు.
*****
“తవ శ్రీసుప్రభాత దేవ మరవింద లోచనే
భవతు చంద్రప్రసన్న ముఖమండలే ।
విధిశంకర భద్రతవ్వ వనితాభిరర్చితే
వృషనిధిగ శైలనాథ దయితే దయానిధే ॥”3
తాత్పర్యం:
ఈ శ్లోకంలో మహాలక్ష్మీదేవిని ప్రబోధిస్తూ, ఆమె శుభకాంతి, కమలనేత్రాలు, చంద్రముఖ ప్రసన్నతను వర్ణించారు. ఆమెను బ్రహ్మ, శివుడు వంటి దేవతలు ఆరాధిస్తారని చెప్పారు. ఆమె శ్రీ వేంకటేశ్వరుని ప్రియ భార్య.
అందుకే ఆమె కరుణతో సమస్త లోకానికి శుభప్రదమైన శుభోదయాన్ని న్ని కలుగజేయమని ప్రార్థన.
***😭
(4)
అత్ర్యాది సప్త ఋష్యయః సముపాస్యపు సంధ్యయే
ఆకాశ సింధు రాజ్యమున్ మనోహరాణి పద్మగా
ఆదాయ పాదయోగ్యతా మర్చయితుమ్ము శోభగన్
శేషాద్రి శేఖరా విభో ప్రసన్నతా శుభోదయం ‖ 4
భావం:
అత్రి మొదలైన సప్తర్షులచే సంధ్యాకాలమున ఆరాధింపబడి, ఆకాశసమానమైన విశాలత్వముతో, పద్మముల వలె మనోహరమైన పాదములను కలిగిన నీవు, ఆ పాదాలకు అర్చన చేసుకొనుటకు శోభతో సిద్ధమగు వాడవు. శేషాద్రిశేఖర విభో! శుభోదయం ప్రసాదించు.
---
(5)
పంచాన నాబ్జ షణ్ముఖా వాసవాద్యా భవార్థిగన్
త్రైవిక్రమాది భారతం స్తువంతి విబుధాః పరా
భాషాపతిః పఠoతిగా వాసర శుద్ధి మoగళం
శేషాద్రి శేఖరా విభో ప్రసన్నతా శుభోదయం ‖ 5
భావం:
పంచాననుడు (బ్రహ్మ), పద్మజుడు, షణ్ముఖుడు, ఇంద్రుడు మొదలైన దేవతలు, త్రివిక్రముడు మొదలైన మహావిష్ణు అవతారములు, భారతంలోని పావనమైన స్తోత్రములు నిన్ను స్తుతిస్తున్నాయి. వాక్పతియైన దేవుడు నిన్ను పఠిస్తూ, వాసరశుద్ధి మంగళాన్ని ప్రసాదిస్తున్నాడు. శేషాద్రిశేఖర విభో! శుభోదయం ప్రసాదించు.
---
(6)
ఈశత్ ప్రఫుల్ల ధారిగన్ సరసీ నారికేళమున్
పూగద్రుమాది నిర్ణయా సుమనోహర పాలికా
ఆవాతి మంద మానిలా దివ్య గంధైః సహాధరా
శేషాద్రి శేఖరా విభో ప్రసన్నతా శుభోదయం ‖ 6
భావం:
సరస్సులలో ప్రఫుల్లితమైన ధారలతో అలంకరింపబడి, నారికేళములతో, పూగద్రుమములతో నిండి, సుందరమైన తోటలతో, సుగంధములను చల్లుతూ వీస్తున్న సుగంధమయ గాలులతో అలంకరింపబడిన శోభాయమానమైన శేషాద్రి క్షేత్రములో వెలసిన ప్రభూ! శుభోదయం ప్రసాదించు.
*****
7వ పద్యం భావం
కలసోద్భవ కాంచనా కనకలక్ష్మి తల్లిగా
కళదుర్వాస పూజితా కటాక్షమిచ్చు లక్ష్మిగా |
లలితా పరమేశ్వరీ సకలప్రాణ రక్షగన్
శ్రీ వేంకటాచలపతే ప్రసన్నతా శుభోదయం ‖ 7 ‖
👉 ఈ పద్యంలో వేంకటేశ్వరుని సాక్షాత్కారంలో లక్ష్మీదేవి సన్నిధిని వర్ణిస్తున్నారు.
ఆయన కాంచనకాంతిలా ప్రకాశించే కనకలక్ష్మిని హృదయంలో ధరిస్తారు.
దుర్వాస మహర్షి చేసిన పూజను ఆమెలోకే సమర్పించబడి, ఆయన కటాక్షం ద్వారానే భక్తులకు కరుణ లభిస్తుంది.
లలితా పరమేశ్వరి స్వరూపమైన మహాలక్ష్మి అన్ని ప్రాణులకూ రక్షకురాలు.
అట్టి లక్ష్మీనివాసుడైన వేంకటేశ్వరుని దర్శనం సర్వప్రాణులకూ శుభోదయమని భావం.
8వ పద్యం భావం
వీరబాహు స్వబుద్ధీ సహాయమ్ముగన్
ధీర సద్భావ దీక్షా తపమ్మున్ విధీ |
సూర సంకల్ప సూత్రాధరా బుద్ధిగన్
శ్రీ వేంకటాచలపతే ప్రసన్నతా శుభోదయం ‖ 8 ‖
👉 ఈ పద్యం వేంకటేశ్వరుని వీరత్వం మరియు ధైర్యంను గూర్చి చెబుతుంది.
స్వీయబలముతో, స్వీయబుద్ధితో సమస్తలోకాలను రక్షించే బాహుబలవంతుడవు.
ధీరత్వం, సద్భావం, దీక్ష, తపస్సు నిండిన జీవనమార్గాన్ని భక్తులకు నేర్పుతావు.
సూర్యుని సంకల్పంలా, అఖండ కాంతిని ప్రసరించే బుద్ధిగా ప్రకాశిస్తావు.
నీ సన్నిధి సర్వజీవులకు ధైర్యం, శక్తి, శాంతి ప్రసాదిస్తుంది.
9వ పద్యం భావం
మన్మధబాణ వేగమే మాటలస్త్రమ్ము సంధిగా
వ్యర్ధ కార్యాలు వల్లనే అర్ధవంతపు సంధిగా |
పుష్పాల హార వాసనే పరిమళాలు సంధిగా
శ్రీ వేంకటాచలపతే ప్రసన్నతా శుభోదయం ‖ 9 ‖
👉 ఈ పద్యం ఒక ఉపమాన పద్యం.
మన్మధబాణాల వలె మాటలే అస్త్రములుగా మారతాయి; అర్ధరహితమైన మాటలు వ్యర్థకార్యాలవుతాయి.
కానీ నీ అనుగ్రహంతో మాటలు అర్ధవంతమై, శ్రేయస్సు నింపుతాయి.
పుష్పహార వాసనలవలె పరిమళించే సత్యవాక్యములు భక్తుల హృదయములను సువాసనలతో నింపుతాయి.
నీ కరుణ వల్లే భక్తుల మాటలు, కార్యాలు పావనమై శుభప్రదమౌతాయి.
*****
యోషాగణేనరూపమున్ వరదధ్ని విమథ్యమా
ఘోషాలయేషు ఘోషగా దధిమంథన తీవ్రతా
రోషాత్కలిం విదధతే కకుభశ్చక కుంభగన్
శేషాద్రి శేఖరా విభో తవ మొహo శుభోదయం ‖ 10
భావం –
యోషగణం (తుంగవృష్టి గణాలు) వరదధ్ని (వర్షపాతం)తో ఆగమేకము గా ప్రవహిస్తూ,ఘోషాలయేషు ఘోషముగా (పర్వతాల, అశన్దుల, ప్రకృతి ఘోషలతో) తీవ్రంగా మథనం సృష్టిస్తోంది,రోషాత్కలిని (ప్రకృతి ఉగ్రతను) కకుభం మరియు కుంభలుగా (వర్షపు గోళాలు, మేఘాల గుండ్రాలు) చూపిస్తుంది,శేషాద్రి శిఖర విభో! నీ ముఖమయ శుభోదయం ప్రకృతి ఆగ్రహాన్ని కణమాత్రం కూడా భయంకరముగా కాకుండా శాంతి, మహత్తు, ఆహ్లాదంగా ప్రతిఫలిస్తుంది.
*****
పద్మేశమిత్ర శతపత్ర గతాళిసహాయమున్
హర్తుం శ్రియం కువలయస్య నిజాంగత లక్ష్యమే
భేరీ నినాదమివ భిభ్రతి తీవ్రని నాదమే
శేషాద్రి శేఖరా విభో తవధర్మ శు శుభోదయం‖ 11
పద్య విశ్లేషణ
– పద్మేశుడు (విష్ణువు/లక్ష్మీపతి) మిత్రుడైన శివుడు.
– శతపత్ర (పద్మం, వందల పత్రాలతో కూడిన కమలం) వంటి భక్తి పుష్పాలను తేనెలాంటి అళులు (అలంకారములు, గుణములు) సహాయముగా చేసుకొని...కువలయ (కుముదము/రాత్రిచామంతి) శ్రియను (అందచందమును) హరించుటకు నీ నిజాంగకాంతి లక్ష్యం అవుతుంది. అంటే: రాత్రి చీకటి కాంతి ఎంత అందంగా ఉన్నా, నీ ప్రభా (జ్ఞానరూప కాంతి) అది అంతా తొలగించి, నిజమైన కాంతిని చూపుతుంది. నీ శబ్దం (ఘోష) భేరీ నాదంలా ఘోరంగా ప్రతిధ్వనిస్తుంది.ఆ శబ్దం మోక్ష ధర్మమునకు, శుభానికి దారితీస్తుంది.ఓ శేషాద్రి శేఖరా (తిరుమల శ్రీవారి రూపం, శివశక్తి స్వరూపుడా)!
– నీ ధర్మమూర్తి రూపంలో సర్వప్రాణులకు శుభోదయం (ఉదయం, వెలుగు) కలుగుతుంది.
******
శ్రీమన్నభీష్ట కాలమా వరదాఖిల బందువై
శ్రీ శ్రీనివాస లోకనాధ జగదేక సిద్దుడై|
శ్రీ దేవతా గృహ భుజాంతరగ దివ్యమూర్తిగన్
శ్రీ వేంకటాచలపతేప్రసన్నతా శుభోదయం‖ 12
పద్య విశ్లేషణ
– ఓ శ్రీమన్నారాయణా!భక్తుల ఆభీష్ట (అభిలాషలు) కాలములో నెరవేర్చువాడవు. వరప్రదుడై, అఖిల బంధువుగా (ప్రతి జీవికి సహచరుడై) నిలుస్తావు.
ఓ శ్రీనివాసా! లోకనాథుడవు (లోకాల యజమానివి).
జగత్తు అంతటికీ ఏకైక సిద్ధుడు, నిత్యమైన నిజమైన లక్ష్యము నీవే.దేవతల గృహములలో (దేవాలయాలలో) భుజాంతరాలలో (గర్భగుడిలో) నీవు దివ్యమూర్తిగ వాసిస్తావు. ఆ రూపము సర్వలోకాలకూ ఆధారం.ఓ వేంకటాచలపతే!నీ ప్రసన్నత (అనుగ్రహం) సర్వప్రాణులకూ శుభోదయమై ప్రకాశిస్తుంది.
*****
శ్రీ స్వామి పుష్కరిణికాప్లవ నిర్మలమూర్తిగన్
శ్రేయోర్థినో హరవిరించి సనందనకర్తగన్ |
ద్వారే వసంతి వరనేత్ర హతోత్తమ ధర్మమున్
శ్రీ వేంకటాచలపతే ప్రసన్నతా శుభోదయం ‖ 13
పద్య విశ్లేషణ
– ఓ శ్రీనివాస స్వామీ!పుష్కరిణి తీర్థస్నానం చేసి పావనమైన నిర్మలమూర్తిగా దర్శనమిస్తావు.శ్రేయస్సు కోరిన హరుడు, విరించి (బ్రహ్మ), సనందనాది మునులు అందరూ నీ సన్నిధిలో ప్రార్థనలు చేస్తారు. నీ ద్వారముల వద్ద వరనేత్రులు (దేవతలు) నిలిచి ఉంటారు.అజ్ఞానాన్ని, అధర్మాన్ని జయించి ఉత్తమధర్మాన్ని రక్షించే వాడవు. ఓ వేంకటేశ్వరా! నీ ప్రసన్నతతో సర్వలోకానికీ శుభోదయం కలుగుతుంది.
*****
శ్రీ శేషశైల గరుడాచలమ్ము వేంకటాద్రిగన్
నారాయణాద్రి వృషభాద్రిఅంజనాద్రి ముఖ్యమై
ఆఖ్యాంవృషాద్రి వాసిగా వసతే రనిశం మందిరం
శ్రీ వేంకటాచలపతే సుప్రసన్నా శుభోదయం ‖ 14.
పద్య విశ్లేషణ
– శేషశైలము, గరుడాచలం, వేంకటాద్రి – ఈ పర్వతములలో స్వామి ప్రవేశించి ఉత్కృష్ట స్థితిలో ఉన్నారు.నారాయణాద్రి, వృషభాద్రి, అంజనాద్రి – ఇవి ముఖ్యమైన పర్వతాలు; వాటిలోనూ స్వామి ఆకాశముగా విహరిస్తున్నట్లు.ఆ వృషాద్రి మీద ఉన్న గృహం, రణవిముఖమైన మందిరం – స్వామి ఆ వాసస్థలంలో ఉంటూ సకల ప్రాణులకు క్షేమం కలిగిస్తాడు.స్వామి ప్రసన్నతతోనే సకల లోకానికి శుభోదయం కలుగుతుంది.
*****
సేవాపరాః శివ సురేశ కృశాభవ ధర్మమే
రక్షోంబునాథ పవమానకళ ధన నాథగన్
బద్ధాంజలి ప్రవిలసన్నిజదేవ శీర్షదే
శ్రీ వేంకటాచలపతే ప్రసన్నతా శుభోదయం‖15
పద్య విశ్లేషణ
– శివుడు, సురేశుడు (ఇంద్రుడు), కృశాభవుడు (బ్రహ్మ) – అందరూ నీ సేవలో పరాయణులవుతారు. వారి ద్వారా ధర్మమే స్థిరంగా నిలుస్తుంది.రాక్షసులను సంహరించేవాడు, జలాధిపతులకు నాథుడవు. పవమాన (గాలి), కళ (చంద్రుడు), ధన నాథుడు (కుబేరుడు) – వీరందరికీ నీవే ఆధారము. దేవతలు నీ ఎదుట బద్ధాంజలి చేసి నమస్కరించి, తమ శిరస్సులను నీ సన్నిధిలో వంచుతారు.ఓ వేంకటాచలపతే! నీ ప్రసన్నతే సర్వలోకానికీ శుభోదయాన్ని ప్రసాదిస్తుంది.
*****
సూర్యేందు భౌమ బుధవాక్పతికావ్యమె శౌరిగన్
స్వర్భానుకేతు దివిశత్-పరిశత్-గా ప్రధానమున్
త్వద్దాసదాస చరమావధిగ దాసదాసగన్
శ్రీ వేంకటాచలపతే ప్రసన్నతా శుభోదయం ‖ 16
పద్య విశ్లేషణ
– సూర్యుడు, చంద్రుడు, భౌముడు (కుజుడు), బుధుడు, వాక్పతి (బృహస్పతి), కావ్యమె (శుక్రుడు), శౌరి (శని) – ఈ గ్రహములు అంతా నీ నియంత్రణలోనే తిరుగుతున్నవి.
–స్వర్భాను (రాహు), కేతు, ఇతర దివిజాత శక్తులు – ఇవన్నీ నీ పరిపాలనలో తమ కార్యాలను నిర్వర్తిస్తున్నవి. లోకమునకు శ్రేయస్సు కలిగించటంలో ప్రధాన పాత్రధారులు.వీరందరూ తుదకు నీ దాసుల దాసులే.నీ చరమావధి దాసత్వంలో బంధింపబడి ఉంటారు.అంటే సమస్త గ్రహాధిపతులు, దేవతలు, శక్తులన్నీ నీ చిత్తానుసారమే కదులుతాయి.ఓ వేంకటాచలపతీ! నీ కృపా ప్రసన్నత వల్లే సర్వలోకాలకు శుభోదయం లభిస్తుంది.
*****
తత్-పాదధూళి నిత్యమున్ భరిత స్ఫురితోత్తమున్
స్వర్గాపవర్గ ధర్మమున్ నిరపేక్ష నిజాంతరం
కల్పాగమాక ధరణీ లనయాకులతాంకళా
శ్రీ వేంకటాచలపతే ప్రసన్నతా శుభోదయం ‖17
పద్యార్థ వివరణ : → భగవంతుని పవిత్ర పాదధూళి నిత్యం హృదయంలో నింపుకొని, దాని ప్రకాశంతో ఉజ్వలమై ఉన్నవాడిని.స్వర్గమూ, మోక్షమూ లాంటి ఫలితాలకూ ఆసక్తి లేకుండా, నిజమైన అంతరంగాన్ని సాకారంచేసే స్థితి. యుగాలు గడుస్తున్నా, భూమి నశించుతున్నా, కల్పాంతములోనూ భక్తి ఆప్యాయతతో ఆరాధన ఆగదు. ఓ వేంకటాచలపతీ! నీ ప్రసన్నతతో మనసులో సత్యజ్ఞాన శుభోదయం ప్రసరించుగాక.
****
త్వద్గోపురాగ్ర శిఖరాణి నిత్య నిరీక్షమానమే
స్వర్గాపవర్గ పదవీం పరమాం శ్రయ విద్యతా
మర్త్యా మనుష్య భువనే మతిమాశ్రయ సంభవం
శ్రీ వేంకటాచలపతేప్రసన్నతా శుభోదయం ‖ 18
పద్యార్థ వివరణ:
→ నీ గోపుర శిఖరాలను నిరంతరం దర్శించుచూ భక్తుడు హృదయాన్ని ఆనందంతో నింపుకుంటున్నాడు.ఆ దర్శనమే స్వర్గమూ, మోక్షమూ మించి ఉన్న పరమ శ్రేయస్సు.ఈ మానవ లోకంలో కలిగిన జీవితం భగవత్‌చింతన వలనే ఫలప్రదమవుతుంది. ఓ వేంకటేశా! నీ కరుణతో భక్తులందరికీ శుభోదయం కలుగుగాక.
*****
శ్రీ భూమినాయక దయాది గుణామృత లబ్దిగా
దేవాదిదేవ జగది ఖ్యాత శరణ్యమూర్తిగన్
శ్రీమన్ననంత రూపమై గరుడాదిభి రర్చితన్
శ్రీ వేంకటాచలపతే ప్రసన్నతా శుభోదయం‖19
పద్యార్థ వివరణ:
→ శ్రీదేవి, భూదేవి నాయകനై, దయ, కరుణ వంటి గుణామృతాల మూలమైనవాడవు.దేవాదిదేవుడవై, జగత్తంతటికి శరణ్యుడిగా ప్రసిద్ధుడవు. అనేక రూపములలో విరాజిల్లుతూ, గరుడాదులచే పూజింపబడువాడవు.ఓ వేంకటేశా! నీ అనుగ్రహంతో భక్తుల హృదయాలలో శుభోదయం కలుగుగాక.
*****
శ్రీ పద్మనాభ సర్వమై వాసుదేవశు ప్రాభవం
వైకుంఠ పురుషోత్తమామాధవుడై జనార్ధనా |
శ్రీ వత్స చిహ్న చక్రపాణే శరణమ్ము దేవరా
శ్రీ వేంకటాచలపతే ప్రసన్నతా శుభదయం ‖ 20
పద్యార్థ వివరణ :
→ ఓ పద్మనాభ! సర్వప్రపంచమునకీ మూలమై, వాసుదేవుని రూపమై విరాజిల్లువాడు నీవు.వైకుంఠలో నివసించే పురుషోత్తముడవు.మాధవుడై, జనులను రక్షించువాడవై ఉన్నావు. వత్సచిహ్నం, చక్రధారణలతో అలంకృతుడా! నీ శరణు నన్ను రక్షించుము దేవరా.ఓ వేంకటాచలపతీ! నీ కరుణతో శుభోదయాన్ని ప్రసాదించుము.
*****
కందర్ప దర్ప హర సుందరతా దివ్య మూర్తిగన్
కాంతా కుచాంబురుహ కుట్మల లోలదృష్టితా
కల్యాణ నిర్మల గుణాకర దివ్యశు కీర్తిగన్
శ్రీ వేంకటాచలపతే ప్రసన్నతా శుభోదయం ‖ 21
పద్యార్థ వివరణ :
→ మాన్మథుడి అహంకారాన్నికూడా త్రుంచివేసే అద్భుత సౌందర్యమూర్తి. మహాలక్ష్మీ కుచకుముదాలపై కదిలే కరుణామయ దృష్టి కలవాడు. శుభకరమైన, పవిత్రమైన గుణాలనిధి; లోకాలను వెలిగించే కీర్తి కలవాడు.ఓ వేంకటాచలపతీ! నీ కరుణతో శుభోదయం ప్రసరించుగాక.
****
మీనాకృతే కమఠకోలవామన నృసింహగన్
స్వామిన్ పరశ్వథ తపోధనస్సు రామచంద్రగన్
శేషాంశరామ యదునందనకృష్ణుడె కల్కిగన్
శ్రీ వేంకటాచలపతే ప్రసన్నతాశుభోదయం ‖ 22
భావార్ధం
మత్స్యావతారముగా రక్షించినవాడు, కూర్మ, వరాహ, వామన, నరసింహ రూపములు ధరించినవాడు,– పరశురాముడు, బాలరాముడు (తపోధనుడు), రామచంద్రుడు అవతరించిన వాడు,– శేషాంశరాముడు (లక్ష్మణుడు), యదునందనుడు (కృష్ణుడు), కల్కి రూపముగా ప్రాకటించే వాడు, ఓ వేంకటాచలపతి! నీ అనుగ్రహ ప్రసన్నత మనకు శుభోదయముగా కలగుగాక.
****
నిత్య ముగాను ఘనసారము సుగంధి తీర్థమున్
దివ్యకాంతుల హేమమున్ పూర్ణమ్ముతీరు మూలమున్
ధృత్వాద్య భవ్యతా శిఖామణు లతో ప్రహృష్టగన్
తిష్ఠంతి వేంకటపతే ప్రసన్నతా శుభోదయం‖ 23
భావార్ధం
– నిత్యం పూజలలో ఘనసార, సుగంధి తీర్థాలతో స్నానాభిషేకములు చేయబడుచున్నవాడు,దివ్యకాంతులచే బంగారు అలంకారములతో పూర్ణంగా ఆరాధింప బడుచున్నవాడు, ధన్య వాది మహర్షులు, దేవతలు, యోగులు తమ భక్తి, గౌరవంతో శిఖామణులై ప్రహృష్ఠులై సేవించుచున్నవాడు, వేంకటపతీ! నీవు సర్వోన్నత సింహాసనముపై తిష్ఠించి ఉన్నావు; నీ ప్రసన్నత మనకు శుభోదయముగా కలుగుగాక.
****
భాష్యముగాను ప్రభవం సరోరుహాస్వ భావమున్ సంసారజ్యోతి నిన దైవ కకుభో విహంగమున్
శ్రీబ్రాహ్మణుల మర్థితాసతత మంగళాస్తుగన్
తవ వేంకట ప్రసన్నతాకళలే శుభోదయం ‖ 24.
భావార్ధం
– సర్వశాస్త్రాల భాష్యరూపముగా, సరోరుహ (కమల) వంటి పవిత్ర భావముతో ప్రభవించే వాడు,ఈ సంసారానికి వెలుగునిచ్చే దైవజ్యోతి, ఆకాశంలో విహరించే గరుత్మంతుడితో కూడిన వాడు,శ్రీబ్రాహ్మణులు ఆరాధించుచు, ఎల్లప్పుడూ మంగళాలు గానం చేయబడే వాడు,ఓ వేంకటేశ్వరా! నీ ప్రసన్నత మనకు కళలుగా శుభదయముగా కలుగుగాక.
*****
బ్రహ్మాదయా సుదర్శనా హర్షయుక్త ప్రభోదమున్
సంతస తృప్తిగా ముఖాస్త్వథ యోగ్యత దేవరా
మంగళ వస్తు హస్తమున్ నిరంతర జనహృద్యమున్
శ్రీ వేంకటాచలపతే ప్రసన్నతా శుభోదయం ‖25
“బ్రహ్మాదయా” మొదటి పదమే గొప్ప ప్రారంభం, అన్నివర్గాల దేవతలను కలుపుతుంది.సుదర్శనుడి ప్రకాశమంత ఆనందభరితమైన మేల్కొలుపు. సౌభాగ్యం చేతిలోనే పట్టుకున్న వేంకటేశ్వరుడు. అన్నివర్గాల జనుల హృదయానికి ఆత్మీయమైన వాడు.
******
నిజం లక్శ్మీనివాసగా వడ్డీ కాసుల దేవరా
సంసారసాగర సముత్తరణవిశ్వ నాయకా
వేదాంత వేద్య నిజవైభవ భోగ్య తా
శ్రీ వేంకటాచలపతే ప్రసన్నతా శుభదయం ‖26
– వేంకటేశ్వరుడు నిజమైన లక్ష్మీవాసుడు. భక్తుల సంపాదన, కష్టార్జిత ధనం అన్నిటికి నిజమైన ఆధారం. ఆయన దయతోనే ఆ సంపదకు మానవ లోకంలో వెలుగు జననమరణాల సముద్రాన్ని దాటించి భక్తులను రక్షించువాడు విశ్వనాయకుడే.వేదాంతములో చెప్పబడిన తత్వస్వరూపుడు. జ్ఞానమార్గములో ధ్యేయుడు, భోగ్యుడైన ఆ పరమేశ్వరుడు. ఆయన వైభవం నిజమయినదే.ఓ వేంకటాచలపతీ! నీ కరుణామయ దృష్టి మాకు ప్రసాదమగునుగాక. నీ అనుగ్రహమే మా జీవితంలో నిజమైన శుభోదయం, సుప్రభాతం.
****
ఇత్థం వృషాచలపతే ప్రసన్నతా శుభోదయం
యే మానవాః ప్రతిదినం పఠితుం శాంతి సంపదే
తేషాం ప్రభాత సమయే ప్రార్ధన స్మృతి హృద్యమున్
ప్రజ్ఞా మనసు ప్రశాంతి వేంకటేశనమో నమో..27
భావం:
"ఓ వృషాచలపతే! నీ ప్రసన్నతతో కూడిన ఈ శుభోదయం స్తోత్రాన్ని ప్రతిదినం ఉదయం చదివే మనుషులకు శాంతి, సంపదలు కలుగును. ప్రభాత సమయమున ఈ ప్రార్థనను స్మరించే వారికి హృదయం ఆనందముతో నిండిపోవును. వారి బుద్ధి ప్రశాంతమై, మనస్సు స్థిరమై వేంకటేశుని భక్తిగా స్మరించగలరు."ఇక్కడ "ఇత్థం వృషాచలపతే ప్రసన్నతా శుభోదయం" అనగా – వేంకటేశునికి వర్ణించిన "ప్రభాత స్తోత్రం" మొత్తం దీనిద్వారా ముగుస్తుంది.
👉 ఫలశృతి శ్లోకం కావడంతో "ఎవరు ఈ స్తోత్రాన్ని ప్రతిదినం పఠిస్తారో వారికి శాంతి, ప్రశాంతి, సంపదలు సిద్ధిస్తాయి" అని విశ్వాసం కలిగించబడింది.
*****
