"" స్నేహ స్మృతి ""

 

ప్రాంజలి ప్రభ ... అంతర్జాల పత్రిక 

*కాన్పు మరో జన్మ కదా ?... తేటగీతి పద్యాలు 

రచయత: మల్లాప్రగడ రామకృష్ణ 

తాడు బొంగరం లేని అనాధ చెప్పె 

గుండె ధైర్యముతో ఉండి గుబులు సాగె 

పనిలొ కామాందు నికి చిక్కి  పడతి  నలిగె 

నిండు గర్భిణిగా మారి నియమ బ్రతుతికె 

కడుపు లోపెర్గె బిడ్డతో కష్ట పడియు   

కూటి కోసము నిత్యమూ  కూరలమ్మె  

నడిచి తరుము కుంటూకాల నాన సాగె   

వైద్యము యులేక నిగ్రహ వ్యక్తి తోడు  

మాసములు నిండినను  గంప మోయసాగి  

కదులు కడుపున బిడ్డయు గట్టి గున్న   

కూని రాగంతో పుట్టే బా లునికి జోల 

పాడ్తు, నడక సాగించింది పృథ్వి పైన  

బాబు రాదిగి రాతొంద భాధ ఏల 

ఓర్చు కోరాక సమయముం ఓడిపోయె   

నేర్చు కోరాక  సహనము నిజము అయ్యె   

సంప దేరాక గొప్పగా సాకు చుండె   

కధలు వేదాలు నేర్పను కానిదాన్ని    

కష్టమును  నేర్పుతానురా కలలు వద్దు       

బ్రతికి  బ్రతికించె మార్గాన్ని భంద మాయె   

మాధవుడిగగా వేడుతా మనసు పెట్టి   

కాన్పు అనునది మహిళకు కాల జన్మ  

బ్రతుకు అంత ఆదుకొనుట బ్రహ్మ సృష్టి    

పృథ్వి మాతకు బరువును పీఠ మగుట   

వంశ మనునది ఏమో స్త్రీ వచ్చె కాన్పు 

నెప్పు లన్నియు వచ్చెను నెమ్మదిగను   

నల్ల మందుని తిన్నట్లు నలిగి పోయె  

తెలియ ని భయమ్ము వచ్చెను తిరిగె బుర్ర    

నడక వేగము తగ్గించి అడుగు వేయు  

కడుపు లోకదలికగుండె కంపరమగు    

కన్నవారు భంధువుతోడు కాన రాదు 

నాదు స్థితియు మారెను నాడి బ్రతుకు   

దడతొ ఊపిరి బిగపెట్టె  దమ్ము ఉంచి  

దేవ నీవెక్కడా నాకు దినము మారు  

అమ్మ  దయలేదు నాపైన అలక వుంది  

నమ్మి  మోస పో వుటమేగ  నేను తప్పు 

ఆడ దానికే ఎందుకు అంత బాధ   

 

స్దన బరువులు కదలికల స్థిరములేదు    

జారు తున్నధైర్యమ్మయే జరుపు కలిగె    

వళ్ళు తడిసి తల తిరిగి వయసు ఉడికె   

నడవ లేక క్రిందనుపడే నడిచి జారె  

బాధ నంత భరించియు బలముతోను   

హృదయ మంతాను చేతుల హాఐ కుంచె   

గట్టి గాగాలి  బిగించి గడవ సాగె   

కష్టము గ తొడలువెడల్పు కప్పి ఉంచె  

తెలియ కుండగ కెవ్వుగా తెగువ చూపు   

చెట్టు అనునది లేకయు చెలిమి  లేక  

కళ్ళు మూసుకొ నియు ఊపి కామ్య బుద్ధి   

దేహమంతయు కదిలంగ ధరణి పుట్టె   

 

షాకు మనిషిలా  కష్టమ్ము సహనమాయె   

కాళ్ళ మధ్య జారిన బిడ్డ  కెవ్వు కేక  

దైవ ఫలితముగను బిడ్డ ధ్యానమగుట   

దేహ చల్లదనంతోను ధీన మాయె    

ఓపిక తోను ప్రక్కన  రాయి ఓర్పు బొట్టు 

కోసి కట్టిన చీరను తోడు చుట్టి 

నడుము నకుచుట్టి కదల లేకయు కదలెను  

నెమ్మ దిగను అడుగులోన  అడుగు వేసె  

బుట్ట లోనివి అక్కడే బుద్ధి చూపె   

గుడ్డలో ఉన్న రక్తపు గుడ్డు పెట్టి 

నేను కోరింది బిడ్డకు నీడ నివ్వ 

నాకు వచ్చిన కష్టము నాది కాదు    

   .  

స్త్రీల కష్టం వర్ణించ తరము కాదు ) 

--((**))--

పువ్పు పొప్పెడి రేణువు పగిలి పరుగు

దారి తెన్నులేని బతుకు తోపు అగును

పెదవి తేనెలు దోచుట పెరిగి పోయి

బ్రమలములు చిక్కి శల్యమై బ్రాంతి చెందు

ఒనరులు అలక అర్ధము ఓడి బతుకు

మేలు మరచియు కీడును మేను చుండు

ద్రోహ దాహము పెరిగి యు దోచు చుండి

కాలు కదపలేని బతుకు కాల మాయె

నదులు ఉన్నను తాగెడు జలము కరువు

గాలి ఉన్నను శ్వాసకు గాడి పడెను

తెరువు వున్నాను ధర్మము తెల్పి నిజము

బతుకు లేని స్ధితికి చేరి బంధ మార్చు

ఊహ లన్నియు గాలిలా ఊరు లగును

చాలు అనుదాని మదిచాప చూచి నట్లు

ఉండ లేనిది పిడుగుగా ఊడి పడుట 

చరిత తెలిపేది తనువులు చేష్ట లయ్యె

వెతల లోకము లో మది వెతుకు లాట

మెతుకు లేకయు బ్రతుకులు బరువు లయ్యె

శ్రమ యు దోపిడీగామారి శాప మయ్యె

కాల మాయకు కనికరం కాటు వేసె

పాలు పెరుగును దోచినా పావనుండు

ప్రేమ కుసమాన్ని అందించి ప్రేమ చూపె

నేడు పరువుకు భ్రమించి నేతి లాగ

ఉండ లేనిగతియు ఇదే ఊయలగుట 

బాల్యమంతయు ఆత్మీయ భావనమ్ము

విద్యవిధ్యార్ధి దశనందు విధిగ విద్య 

కష్ట నష్టమ్ములు కలిగి కాంతి గుండు

ఇష్టమైనట్టి ఆటలు ఈప్సితమ్ము

చదువు పలికేను ధైర్యము జతగ ఉంచి

చదివి చదివించు మనసిచ్చు చనువు ఉంచి

చదువు లలొమర్మమును తెల్పి చక్క దిద్ది

చదువు బతుకు తెరువు కల్గి చనువు చూపు

ప్రకృతి మాతకు వందన ప్రీతి సల్పి

వికృతి చేష్టలు ఏమియు విద్య యందు

చూప కుండగా నిత్యము చూపు విద్య 

తృప్తి సంతృప్తి కలిగియు తీపి గుండు

ప్రాయపు దశలో పదనిసలు పలుకు చుండు

జీవిత మనునది తృప్తిగా జరుగు చుండు

ప్రకృతి పరవశముల తోన పలుకు చుండు

చెలిమి కలిగియు ధైర్యము చెప్పు చుండు

బతుకు విద్యకొరకు దుంగపై పాదముంచి

చెరువు పైనడకను సాగించుటయు బరువు

తోభయము ఆతృతయును చూ పొకయె నిగ్ర

హమ్ముగా ధైర్యముగనుయే గట్టి గుండు

.............

నా చరిత్ర తేటగీతి పద్యాలు
రచయత మల్లాప్రగడ శ్రీదేవి రామకృష్ణ

నేను ఓంనమ: శివాయ నీడలగుట 
దిద్ది అప్పుడారంభము ధేయ చదువు 
తెలుగు విధ్యల నడకతో దైవ వాక్కు
తల్లి తండ్రుల దీవెన బతుకు నాది .......

తలుపు తెరిచి ఉంచు  సమంత కిరణములు
జేరి సుబ్ర పరిచి కాంతి పెంచు దీప 
మనిషి రోజు కొత్త పలుకు మన  పరుగులు
మనసు మార్చుటే కోరిక మతియు గతియు ....

బాల్యం

స్వచ్ఛమైన గాలి వాతావరణముక 
లిగియు చేత నీడ లందు ఊగి
చెరువు లోకి దూకి స్నానమాడి పెరిగి 
చిన్న నాటి గుర్తు రామకృష్ణ

పుస్తకాలు ఉన్న కాకిసంచి బరువు
మోస్తు పాద రక్షా లేక నడిచి
తలకు నూనె లేక చింపిరిచుట్టుతో
స్కూలుకెళ్ళి మంచి మార్కు లొచ్చె

ఖాళి సమయ మందు గోలీలు, బొంగరం
బంతి ఆట, ఏడు పెంకు లాట 
దారమందు మాంజ పూసియు ఎగరేసె 
రంగు కాగితమ్ము గాలి పఠము

సెలవు లుంటె చాలు  సీమ తుమ్మ చెట్ల
వద్ద బంక తెచ్చి పుస్త మతికి
ఈతచెట్లవద్ద ఈత కాయలుకోసి
ఆడు కుంటు పాడు కుంటు ఉండె

అమ్మ దీపముంచియు పూజ చేసి నాన్న
తెచ్చిన మతాబు  తార జువ్వ లను, చిచ్చు
బుడ్లు, నెల బాంబు విష్ణుభూ  చక్రము 
తెచ్చి పోటి పడియు  కాల్చు చుండె   

చిన్న నాటి విషయములు వ్రాయ దాల్చి
పోస్టు తెచ్చేటి మనిషి కో సమ్ము ఎదురు
చూపు కళ్ళు కాయలు కాసి పక్క ఇంట్లొ
ఉత్త రమ్మను ఇవ్వగా నీరసమ్ము

చిన్న నాటి విషయములు వ్రాయ దాల్చి
పోస్టు తెచ్చేటి మనిషి కో సమ్ము ఎదురు
చూపు కళ్ళు కాయలు కాసి పక్క ఇంట్లొ
ఉత్త రమ్మను ఇవ్వగా నీరసమ్ము

తల్లి తండ్రులశ్రమతో చదువు సాగె
తల్లి ఇంటియందు సేమ్యా చేసె ఉంచి
తండ్రి అమ్మి డబ్బులు తెచ్చె జీవితమ్ము
తండ్రి  ఫెయిర్ డ్రైవెర్ గ చేరి నారు

తాత గారినుండి ఆంజనేయ పూజ విధము
నేర్చి అంజనం వేయుట వృత్తి అయ్యె
జాతక చక్రములు వేయటం నేర్చుకొని
మాధవ రావు వద్ద ఆయుర్వేదం నేర్చుకొనె
 
బాల్య వివాహముచేసె మా అక్క గార్కి
నేను బతుకులబండిన ఐదు చదువు
ఇల్లు మారిపూరిళ్లుకొని అందు చేరె
హాజరు కానందున ఐదు మరలా చదివె

ఆరు నుండి 10  వరకు చదువు ఆగలేదు
స్కూల్ డ్రస్సుకు నాన్నచోక్కా సైజు చేశా
అమ్మ దూపప్పోడి వామో వాటర్ చేసెదీను
కొకల్ప ఆవుపాలమందు శాతవారి చేసేది 





రోజు ఏమేమి జరుగునో అంటు చదువు
సాగె గణితము యందును శ్రద్ధ పెరిగి
స్కూలు విద్యను నేర్పేటి  గారువు గాను
బతుకు తొమ్మిది వత్సర ములుగ  సాగె ...

దిట్టకవి వారితో పెళ్లి బంధ మాయె
కృష్ణ గుంటూరు ఏకము అయ్యె రోజు   
వచ్చె మల్లాప్రగడ వారి బంధ మయ్యె
తండ్రి మాటను బట్టియు పెళ్లి జరిగె

కాపు ర మ్ము  కొచ్చి భాధ్యత స్వీకరించె 
చదువు కున్నట్టి ఇల్లాలు అవుట వళ్ళ
మూడు పువ్వులు ఆరుకా యల్లు లాగ
సుఖము సంతసమ్ముతో జీవితమ్ము 

నెల కొల్పె హనుమాన్ విధ్యా మంది ర్గాను
సాటి అధ్యాప కులకృషి తోను వృద్ధి
పొంది ఎందరో విద్యార్థులకు సువిద్య
సలిపి కష్టపు అనుభవ మంత తెలిపు
           
మారి పోకయు సంసారి గాను సంబ
రమ్ము ముగ్గురు పుత్రికలు కలిగి ఉండె 
వారి విద్యావృద్ధి కల్పించి ధైర్య మిచ్చె 
సంబరమ్మున జీతము సాగి పోయె

భార తీయల కృపలతో లెక్క లేసి   
దినము జన్మసంస్కారము తోడు నీడ
పవన పుత్రుని అండతో విధ్య నేర్పి
పోటి విద్య ద్వారాప్రభు త్వమ్ము తెలిపె     

జన్మ భూమిణి దాటియు రమ్ము రమ్ము
అనియు ఉడ్జ్యోగమిచ్చియు బతుకు నిలిపె
టైపు చేయుట పనిగా తెలుగు సంక్షె
మమ్ము నందుఉద్యోగిగా చేరి యున్న

 చిన్న నాటిస్నేహితుడుగా శ్రీ ధరుండు
కలసి చదువు ఆట మాట కలియు 
లెక్క లప్రావిణ్యమ్మున దిట్ట  సహక
రించె మానవాభ్యుదయ అక్కి రాజు

అలుపు ఎరుగనట్టి అజాత శత్రువుండు
కళల ను తండ్రి సాహిత్యం అభ్యసించి
పరుల సేవాపరుడు విద్య వ్యాపి కర్త
సంఘ సంసారపోషణ అక్కి రాజు

 నిర్వి రామ కృషిగ తెలుగన్వేషన కర్త
శ్రీధరుండు సత్య బోధ కుండు
మనసు వెన్న పూస మాటలు మాంత్రికా
మాలొ ఒకడు వినయ అక్కి రాజు
     
కళ్ళ కపట మెరుగనీ వినమ్ర తవినయ
భావ కలిమి లేమి లేని చెలిమి కల్గి
కపట బుద్ధి లేని ధర్మతత్పర దయ
కలిగి సత్వరమ్ము ఆదు కున్న కృష్ణ
   
నిత్య సిద్ధి కలిగి తన్మాయ కమ్మిన
మనసు వెన్న పూస మారి కరిగె 
రామకృష్ణ జీవితాన శ్రీదేవి క
లయిక సంత సమ్ము వాసికెక్కె

జన్య కార ణంబు సంతసవెలుగులు
పుత్రి కలకు జన్మ కార కుండు         
జన్మ సార్ధకమ్ము విద్యలు నేర్పించి
ఒళ్ళు దాచ నట్టి ఓర్మి జూపె
         
నీవు వ్రాసినదానికి ఆటవెలది పధ్య భావము

  

నేటి తేటగీతి పద్యాలు. ప్రాంజలి ప్రభ ""  స్నేహ స్మృతి  "" (5) 

రచయిత మల్లాప్రగడ శ్రీ దేవి రామకృష్ణ

సత్యము తెలుసు కో అనుకరణ నీకు 

సొంత మవ్వుట తెలిసికొనేటి విద్య 

ధర్మమును ఆచరించేది.కనుక నీవు 

ధర్మమును బట్టి నడుచుట నిత్యా విద్య  ... ...  36

మూసి ఉన్నట్టి గుప్పిటి లోన ఏమి 

తెరచి ఉన్నట్టి నోటితో మాట ఏమి 

కప్పు కున్నట్టి దుప్పటి లోన ఏమి 

మంచి చెప్పటి కుంపటి అనుట ఏమి .... .... 37

నేను అనకయే మనము అనుటయు మంచి 

నాది సంపదనకు మన దనుట మంచి  

ఉన్నతగ ఎదుగుట  నేటి మానవాళి 

గాలి లాగ కనబడక సేవ చేయు            .... .... 38

నీవు ప్రోత్సాహమ్మును పొందె ఆశ వద్దు 

నీవు  ఉత్సాహమ్ముతొ మంచి చేయ వలెను 

నీవు స్వయము కృషితోను తృప్తి గుండు 

నీవు పొందినట్టి ధనంతొ హాయి గుండు .... ... 39

      

కలసి జీవించుటయు బలం మరవ వద్దు 

ఒకరు నొకరు కలబడటం అసలు వద్దు 

నీవు యితరులనుండిమంచిగ్రహించు 

మంచిగా ఆత్మ సంతృప్తి పొందగలవు .... .... 40

  

తాళము చెవి లేనట్టి తాళాలు లేవు 

బానిసబతుకు స్థిరముగా ఉండ లేదు 

కాల మాయకు చిక్కని మనిషి లేడు 

ప్రశ్నలకు జవాబులు ఉండు చుండు   .... .... 41

   

నడక వేగమా నెమ్మదా ప్రశ్న కాదు  

అడుగు  లక్ష్యంవైపునఉంటె గమ్య మగును 

గెలుపు ను అసత్యము ద్వార పొంది ఉన్న 

సత్య మార్గం లొ ఓటమి పొందు మిన్న    ... ... 42

   

అమ్మ కృపతోనె జీవితం సహన మోంది

సుమధుర మధుర భావాల మనసు పొంది

దైవ నీడలో సంసార సాగ రమ్ము

మధనము జరిగి సూర్య చంద్రులు గ వెలుగు  ... ... 43

కాల చక్రం తనకుతాను తిరుగు చుండి

ప్రకృతి ప్రాభవమ్ముయు పొంది తిరుగు

మనిషి  కాలాన్కి  గౌరవం చూపకుండు

కోపమును చూపి చిందులు వేయు చుండు    ... .... 44

 సుఖమయశుభ దాయక ప్రగతి ఖర్చు

సమ సమాజసామాజిక ప్రతిభ ఖర్చు

భౌతిక అభివృద్ధి ప్రకృతి కాల ఖర్చు

చీకటివెలుగు లో సుఖ దుఃఖము మనిషి ఖర్చు.... .... 45

నేటి తేటగీతి పద్యాలు. ప్రాంజలి ప్రభ ""  స్నేహ స్మృతి  "" (6) 

రచయిత మల్లాప్రగడ శ్రీ దేవి రామకృష్ణ

మనిషి మనుగడ శక్తి తొ బలము పొంది

బుధ్ధి సూక్ష్మతతో పాటు మదిని ఉంచి

నైతిక విలువ చూపితే లోక మంత

పాదముల చెంత తిరుగుచూ ఉండు చుండు.... 46

కళ్ళ లోవత్తి వెలుగులు చిందు లేసి

నట్లు కదిలినా చూచేటి వారు లేరు

మల్లు ఉన్నగులాబీలు అంద ముండి

చూచు వారికి ఆకర్షత పెరిగి ఉండు    ....  ..... 47

నరల జన్మ చాలవిలువైనదియె మరియు 

జన్మ  యొక్క ప్రాధాన్యత తెలియు లేరు 

చేయు పాపము పుణ్యము లాగ తోచు 

చేయు పుణ్యము పాపము లాగ ఉండు  .... .... 48

 

ఆత్మహత్యలు పెరిగెను బతక లేక 

పాప మును చేయు వారిని అనను లేక 

ఓర్పు చూపక ఎందుకీ బతుకు అనుట 

లోకము విలువ తెలియక చచ్చు చుండు   .... ... 49

క్రమశిక్షణ తప్పితె జరుగు చుండు 

అణువు అనుమాన మొచ్చిన కష్ట మనియు 

కాల కలికి కి చిక్కియు తప్ప లేరు 

లోక  మాయ ను ఎదిరించి లేని బతుకు   ... ... 50

 

తల్లి తండ్రులు తిట్టితె ఓర్పు లేక 

బతుకు పైభయ మోచ్చియు చెప్ప లేక 

జీవితమ్మున నలిగియు ఉండు చున్న 

లోకులుయె కాకుల్ల పొడిచి సంతసమ్ము  ... ..... 51

 

కులమతములు వేరనిసిరి లేదు 

ప్రేమ వేరని బతుకుట కష్ట మనియు 

నిత్య నిజము పరీక్షలు పెట్టు చుండె 

ఆత్మహత్యలు చేసుకొనుటయు తప్పు  .... .... 52

కష్ట నష్టాలు కావడి కుండ లల్లె 

కదులుతూ ఉన్న భరించు వాడు ఉండు 

అంతమాత్రము ఒకరినే తప్పు నాకు 

ఇందు అందరి తప్పులు ఉండ వచ్చు  .... ..... 53

 

అలుమగల గొడవలు ఒక గడప కాదు 

ఇంటి లోనబయటను జరుగుచు ఉండు 

తప్పు చేయని మానవు డెవరు లేరు 

అయిన సంయమనమ్మును చూపి బతుకు .... ....54

 

బ్రాహ్మణుని బుద్ది సర్వసమస్య లకును  .

బ్రాహ్మణుని తేజము సమాధనముగ నుండి 

బ్రాహ్మణుని వాక్కు చాతుర్య మనసు చేరి 

వేద వైభవజ్ఞానమ్ము పంచు చుండు     .... .... 55

బ్రాహ్మణుని శస్త్ర విద్యలు శ్రేష్ఠ మవ్వు 

బ్రాహ్మణుని వైభవమునకు మూల మవ్వు    

బ్రాహ్మణవెలుగు నీ జీవి తాన్ని మార్చు                    

బ్రాహ్మణుని శాస్త్ర మనుగడమార్గమవ్వు .  .... ... 56             

బ్రాహ్మణుని చల్లనివి చూపు లేలు చుండు    

బ్రాహ్మణుని అస్త్ర ములుఅన్ని శాప మాపు .       

బ్రహ్మణునికోప ముయుసర్వ నాశనమ్ము .                     

బ్రాహ్మణుని తాప మ్మెజీవి సంకటమ్ము    .... ... 57

.             

బ్రాహ్మణునికిచ్చె సన్మానం శక్తి వృద్ధి                     

బ్రాహ్మణునునికి అవమానం వృద్ధి కాదు    

బ్రాహ్మణునునికి ద్రోహమ్ము నరక మార్గ                      

బాహ్మణుని ప్రేమ అభివృద్ధి తార్కణమ్ము .... ... 58

బ్రాహ్మణునిదృష్టి సమభావ ముగను ఉండి .                         

బ్రాహ్మణుని ఆశ యమ్ముయు సేవ గుండి 

బ్రాహ్మణుని లక్ష్య సాధన దేశహితము .       

సర్వలోకక్షేమమ్ముతో బ్రాహ్మణుండు    ... ... 59

బ్రాహ్మణుని తెల్వి  నిగ్రహ మంత నరుల 

కొరకు భవసాగరముసాధ నంత మనసె .

బ్రాహ్మణుని నిత్య భగవద్సన్నిదియు కోరె 

సర్వ లోకక్షేమము బ్రాహ్మణునిలొ విధి .           ... 60  

బ్రాహ్మణుని ముఖ్య ఉద్దేశం ఏది అన్న  

సర్వసంకటనాశనం.కోరు వారు 

బ్రాహ్మణుని దర్శనంవల్ల శోభ కలుగు 

బ్రాహ్మణుని దీవెనలు సర్వమంగళమ్ము ... .. 61

 

బ్రాహ్మణునునికి దానమ్ము చేసి యున్న           

బ్రాహ్మణునునికి దక్షిణమ్ ఇవ్వ టమ్ము 

సర్వపాపక్షయమ్ము గా కలుగు చుండు      

బ్రహ్మణునిఘర్జనలుసర్వ భూత భక్ష        ... .. 62

బ్రాహ్మణుని అనుగ్రహ చూపు ఉండి ఉంటె 

మీలొ జీవితారోహణ మార్పు.తెచ్చు      

బ్రాహ్మణుని సాన్నిహిత్యము ఉండి ఉంటె

మీకు జీవితo కాంతివం తమ్ము కలుగు .      ... ... 63   

బ్రాహ్మణుని అభ్యు దయము యే బ్రహ్మ తీర్పు 

బ్రాహ్మణుని సాంగ త్యమ్ముయె బ్రహ్మ  పలుకు 

బ్రాహ్మణునియొక్క క్షేమము బ్రహ్మ చూపు  

బ్రహ్మణునియొక్క హితమును బ్రహ్మ తెలుపు 

వీర రాఘవ రూపము  వందనమ్ము 

చుంటి మదిలోని భావమే చురక వలెను  

కరుణ చిరునవ్వులను పంచు కన్ను మాయ 

గుణము మాంధవ్వ మేర్పడ కుండ చూడు

 ప్రేమ అనగానె హృదయమ్ము  ప్రేమ మయము 

ప్రేమ మనసున మనసుగా  ప్రతిభ చూపు 

ప్రేమ సంగమం సంతృప్తి ప్రగతి తెచ్చు 

ప్రేమకు సమాధి భవనమ్ము పలుకు తప్పు       

చిలక లాంటి ప్రాణమునకు చింత లేదు 

మెలక లాగ ఎదగాలన్నా మేను భవిత

అలక చూపిన ఫలితము అసలు వద్దు 

మునక లేసి నీటినతేల ముంపు  బతుకు 

శ్రద్ధ కనబరిచె తరుణీ శ్రమను పంచు 

పలువురి ప్రేమ ప్రశంస పలక రింపు 

ఫలితమును చూడకుండ గా ఫలము లేదు  

అంటు తనపను లలొతృప్తి తప్ప కుండు 

ఏడుపు ముఖంతొ ఇష్టమ్ము యదను  ఉంటె 

చేసె పనిఫలితమ్ము ను చెరచ కుండు . 

సూత్ర మన్నిరంగాలకూ శోభ నిచ్చు  

అంచ నాలకు తగ్గట్టు గాను ఉండు    

జీవ ధర్మాన్ని శ్రద్ధగా జాతి నెంచు   

మానవుని జీవ ధర్మము మధ్య గుండు  

అయిన అనునిత్య కృషిచేస్తు అనుకరించు 

ఆత్మ విశ్వాసమేనిత్య  ఆత్మ యగును    

    

గుప్పెడు మనసు కష్టపడుట గొప్ప  కాదు  

అయిన మనిషిగా గుర్తింపు  అసలు వద్దు 

పుడమి తల్లిని వేడుకో  పుణ్యమొచ్చు 

కష్ట పెట్టువారన్నారు కలత వద్దు 

తనతొ  ఆడంబరాలతో తప్పు అనకు 

వృత్తినే పరమ పవిత్ర విద్య యగును  

నిత్యమూ పనిచేసేటి నియమ ముంచు 

కష్ట జీవుల కథలన్ని కాల తీర్పు  

         

కోపము పరిష్కారము కొమ్ము కాయు 

బతికి గెలవాలి జీవిత భయము తొలగు  

ఒకరు అన్ననేమి మనలొ ఓర్పు ఉంచు  

బతుకులో పిరికితనము పారద్రోలు 

 

మనిషి విలువను తెలిపియు మహిమ చూపు  

బతుకులో పరమార్ధము పాలక రింపు  

దేశమునకు భారమవుట దరి కాదు  

అనక తల్లి తండ్రుల విద్య అప్పు గుండు  

     

మల్లె తీగలా పాకేటి మల్లె పువ్వు 

పట్టి చేతితో తిప్పేటి పొద్దు నేను 

పత్తి పోగులా మనసును పంచె నేను 

గంగ పారులా హృదయము  గమ్ము గుండె 

హిమము కరిగినా కరిగేటి హాయి నౌత 

కాల మంతయు వేడిగా కాపు  నౌక 

నిత్య బుద్ధిని తెల్పేటి  నీతి నౌత 

నిద్దురను పొంది పగలుగా నేను నౌత 

నిలవ రించలే నట్టిది న్యాయ మౌత 

పలుక రించేటి పలుకుగా ప్రేమ ఔత 

నలక పడ్డాను చూస్తూనె నడత నౌత 

చినుకు కోసమ్ము జీవిత చిక్కు నౌత 

పగటి కిరణమే వెలుగుల పంట నౌత 

రాత్రి మదినిచ్చి సంసారి రమ్య నౌత         

ఆకలిని తీర్చి పృద్వికి ఓర్పు నౌత 

వృత్త రేఖలో చిక్కేటి  వంతు నౌత 

కొత్త పుంతలు తొక్కుతూ కావ్య నౌత 

అక్షరము లేలు కవితల కవిని నౌత 

అది అంతము చూడని మనిషి నౌత 

మమత పంచేటి మానవ మాన్యు నౌత 

సుకృతము వెరు వకయునీసుఖము పంచు    

సుకృతము మరువక నిజ సౌఖ్య మివ్వు  

సుకృతముయె పుణ్య మైనట్టి శుభము పంచు  

సుకృతమునిత్యము కుటుంబ సౌఖ్యమవ్వు 

శీలమెస్త్రీలకు సఖ్యత సుఖము  తెచ్చు

శీలమె జగమం తయుమెచ్చు శక్తి కలుగు   

శీలమెప్రాణ మనెటిది శోభ నిచ్చు  

శీలమేసత్కీర్తిని నిల్పు శ్రావ్యమయ్యె  

ఊహలో విహరించక ఉండు మేలు 

ఊహలలొజీవ నముమార్పు ఊపు రాదు 

ఊహలు విడుచుటలొ ముఖ్య ఊరు తెలుపు  

ఊహలనుమరు వకచూడు జీవనమ్ము 

ఆచరణవల్ల సత్యవ్రతముగ నిల్పి 

ఆచరణ శీల వంతము ధర్మ నిరతి 

ఆచరణ వాది మనిషిగా మార్పు తెచ్చు  

ఆచరణ అహింస యుతము నిర్వి కల్ప 

స్వస్తి ప్రజాభ్య: పరిపాలయంతామ్.                     

న్యాయేణ మార్గేణ మహీమ్ మహీశా:               

గోబ్రాహ్మణేభ్య:శుభమస్తు నిత్యం                               

లోకాః సమస్తా: సుఖినోభవంతు.

--((*

స్నేహబంధము ఎప్పుడూ సేవ గుండు 

మనసు ఏదైనస్నేహమే మనుగడవ్వు 

కలిగ  చేరలేని చెలిమి కథలు తెల్పు 

స్నేహధర్మమ్ము జాతికే  సర్వ మవ్వు . ...... 1 

తలపులన్నీ పోద్రోచిన ధనమె మనసు 

నిశ్చలముగాను సమతుల్య నిత్యమవ్వు 

ప్రీతి కలిగేటి మధురము రక్ష చేయు 

శూన్య మనినబతుకు స్థితి సర్వ సిద్ది ......౨

ధ్యేయసాక్ష్యాత్కరముగను ధ్యాస పొందు

కారణము కార్యము జ్ణాన కర్త ఫలము

కలల సాపేక్షసిధ్ధియు కళల పంట

నీవుయు నిరాకరణయున్న నిజము తెల్పు ..3

ఆకలి మనను మననీదు ఆత్రుతగను 

విషయ వాంఛల తొ మనస్సు వృత్తి తెల్పి

ఉండు అన్నను లేదన్న ఉడుత ఊపు 

మానసిక మోంద కుండగా  మనసు తీర్పు .... ....4

మిధ్య అనుటయే ధర్మాన్కి మింగివేయు 

ఆశ పాశము ఉండుట ఆట పట్టు 

కాల మాయయు పంచుతూ కాల ముండు 

మనిషిగా నిగ్రహమ్మునే మనము కలుపు ... ....5.... 

,అంతమొందించు చీకటి అంతరమ్ము

అభ్యు సూరీడుగా నుండి ఆటలేల 

నిత్యసత్యవాక్కులతోను నిజము తెల్పు 

కెరటములకుచిక్కక పడవ కదులు చుండు .........6

జ్ణానతేజమ్ము విశ్వమ్ము జ్ఞాన పరచి

న్యాయ బధ్ధ నిబధ్ధతా నటన కాడు 

లౌకికనిబధ్ధతాబుధ్ధి లోక మందు 

మార్గతంత్రాన్ని నిజముగ మాయ బతుకు......7

మానవత్వాన్ని మనుగడ మనసు గాను

ఆధిపత్యాన్ని అరికట్టె ఆట గాను

పాలనా తేజసూత్రాన్ని పాట గాను

సాక్షరత ధర్మ చరితను సానుకూలు  ......8

అంటరాని తనముయేను అనకు నీవు 

తేకు కలతలు ఎప్పుడు తేట గుండు 

మేలు మాట మేధావిగ మేను పంచు 

మార్గ దర్శక సంస్కర్త మాకు రక్ష 

కఫ్టమునకు మార్పునుచూపు కాల తీర్పు

ఎదురు పడినను అవమాన ఏల నీకు    

ఉండు ఆకలి ఎదిరిస్తే ఉల్క లాగె 

నీకు జయము అపజయం నిన్ను మార్చు ...10

ఘనుడువై శాంతి స్థాపన ఘనము చేయు  

ఘనచరిత సృష్టియె అహింస ఘనత పెంచు 

లక్ష్యమును ఉంచి దృఢమైన లక్ష్య దృష్టి 

సకల జనహితమును కోరి సేవ జేయు   .... ... 11

ఆర్తితోనున్న మంచియు ఆర నీకు 

బాధ వెంటుంటె బుధ్ధియు భజన చేయు 

నీవు జిజ్ణాసతొ మనసు నటన చూపు 

అర్ధమును అపార్ధమనుచు ఆవలింత .... .... 12

జ్ఞాని అనగానె నిత్యము జ్ఞప్తి కొచ్చు  

నేను ఒక్కడ్నె కనుక  ఏ నటన లేదు  

జ్ఞాని కన్నా ప్రియము లేదు జాతి లోన  

జీవులలొ వసించిన వాడు జీతగాడు ... ... 13

జ్ఞాన మొందియు ఊరక జపము లేల    

జ్ఞానిగానుండి బోధించు జ్ఞాని ఎవరు  

పొంది మరచినను అజ్ఞాని పోరు వలన   

పొందకయు పొంది నట్లుంటే ఫలము లేదు    ... 14

తల్లికడుపు లో చేరాక తన్ను చుండు  

కొనియు మల మూత్రములమధ్య కోరు పెట్టు 

అతడు మరణము పొందాక ఆత్మ తిరుగు  

మంటలొకపాళ మోక్షంతొ  మాడి పోవు .... ... 15

మధ్య లో నేను నాదని మాట మార్చు .

కష్ట మంతయు నాదని కధలు తెల్పు 

భార్య పిల్లలు నా సృష్టి భజన చేయు  

దేవునిమరచి బతుకంత దర్పమవ్వు   ... ... 16

స్థిమితముగను ఉండక మార్పు సరయు చుండు  

ఉన్నదాన్నివదలి ఏడ్చు ఊయలగుట  

లేని దాన్ని కావాలనే లాస్య మాడు  

నమ్మ కమ్ముయు లేకనే నాట్య మాడు   ... ... 17

   

నీవు ఎవరివో తెలిపినా నీకు మేలు 

నీవు తలచేటి మదియున్న నీకు రక్ష 

నీవు వలలోన పడినను నిజము తెల్పు  

నీ కరుణ నాలొ మార్పుకు నమ్మ కమ్ము  .... ..... 18 

--(())--

జన్మ జన్మల బంధము జపము రామ

రామ రామయనుచు కార్య రక్ష ధీర

విద్య సాహసం సంపద కల్గి వినయ మూర్తి

కార్య దీక్ష దక్షత కల్గి కావ్య వీర

......

నాది నీది నాడి నడక నాటక మగు

ఏది నీది వేడి చురక ఏత మగుట

ఆది నున్నది అదియేను ఆశ తలపు

వాది యై ప్రతి వాదిగా వాద మేల

.......

మనిషికి సుఖము లేదులే మనసు గతియు

స్థితికి మనిషి వెతలు పొందు సిరుల గతియు

సిరులు పొంద ఇంతి కలలు స్థిరము గతియు

మర్చి పోవడానికి మత్తు మందు గతియు

.......

చెప్ప నెట్టివాడను నేను చెలిమి బ్రతుకు

తప్పు ఒప్పులు పైవాడు తట్ట గలుగు

తరతమ యనక ఒక్కడై తడుము కొనుట

మేలు చేయ మనసు శాంతి మీకు నాకు

.......

నిజము గుండె తట్టు పలుకు నీడ యగుట

వైద్య వృత్తి నిజము తృప్తి వేడకగుట

నీ అబద్ధము తక్షణం నిజము యగుట

అర్ధ మగుటేను విలపించు ఆత్మ ఘోష

......

చెత్త పోతె దుర్వాసన చింత ఏల

ధనము లేదు బంధువు దుర దేది నీకు

కీర్తి పోతె కుక్క అరుపు కిచకిచలగు

నీదు ఆరోగ్య మే పోతె నీడ కరువు

.......

నేను ఉన్నాను వెనకనే నలక లాగ  

మరచి దుష్టులతో తిర్గ మార్గ మొద్దు  

నీడ ఉన్నదాన్ని నర్కి నాన్చవద్దు   

సుఖము శాస్విత మనుకోకు సంఘ మందు ...   19  

 

సర్వజనులు పై ప్రేమయు సకల శోభ  

గర్వ పడకు తరుణశాంతి గరిక మల్లె  

సుస్థిరత్వము కల్పించు శుభము కలుగు 

జనులు నీకుఆప్తులు శాంతి జాప్య మనకు  .... ... 20     

 

యింటి నవెలసి ఉండేటి ఈశ్వరేశ్చ  

మాయ వలనబాధ అశాంతి మనకు కలుగు  

శాంతి కామకుని గనుగా సఖ్యతగును  

మనము మనమనూ కలసియూ మనుగడగను  ... 21

గుణము లన్నిప్రణాలగు గోప్య మొవ్వు 

తృణము లువలెను ధైర్యము తృప్తి గలుగు  

ఆవిరులు లాగ మరగక ఆశ తీర్చు  

సామరస్యపు చల్లని సమయ ఓర్పు      ....   ....  22 

న్యాయ మార్గమ్ము చూపుట నాట్య మవదు  

సత్యముయె శాంతి రూపుము సకల నీడ  

తరతరాల చరిత్రలే తరలి పోయె  

ధాత్రి సహకార మంతయు ధనము కొరకు  ...  ... 23    

     

ఎన్నొ నేరఘోరములను ఏల నీకు  

అయిన దేహమాయకులొంగి ఆశ పడకు   

పేద రికము వ్యవస్థలో పెర్గి పోయె 

బతుకు భారాన్ని మోసియు భర్త గుండు  ... .... 24 

ఎక్కడికనె కట్టడిఏల యెఱుక పరచు   

ఎప్పుటడిగినా కప్పుడు ఏల అనకు  

ఎద సమాజ తీరాలను ఏలు వేళ 

మనిషి మనుగడ నేర్పుకు మానమేను   ....  .... 25 

ఆర్తజనులగాచుటయె  లక్ష్య సాధనయ్యె   

జివి తాంతము సుఖములు జాతి కిచ్చె  

కాల విలువ అనుకరణ కళలు నేర్పు  

కరుణతో బ్రోచుటయె సత్య కాల మొవ్వు  ...  .... 26     

మద్దతు ధరలు ఎప్పుడూ మనకు ఉండు 

రైతు కష్టము ఎప్పుడూ రవ్వ వెలుగు  

రైతు పంటలమ్మను లేక రాటు తేలు  

రైతు కన్నీరు అరిష్ట రాజ్య మవ్వు .... ..... 27  

--(())--

భౌతిక ప్రపంచములోన భాగ్య శీలి 

సూక్ష్మమై ప్రపంచము లోన సూక్తి తెలుపు 

మానసికమైన జగతిలో మనసు నమ్ము 

జ్ఞాన  విజ్ఞాన భూమిక జాతి కివ్వు   ..... ...... 28.

మానసిక గోళ పరివృత్త మార్గ మందు 

'ఆత్మ'ను అని తెలియక యే ఆశ పడకు 

హణము, ఏది కాదో దాన్నె హాయి యగును  

అన్యధా గ్రహణమ్ముగా ఆశ వద్దు  ... .... 29 

 

" దేవుడై నీవు, నీవుగ దేవు డవ్వు 

నిత్య దివ్యత చెందియు నీడ గుండు   

నిత్య తాదాత్మ్యతలుగను నహము వచ్చు   

నేను భగవంతునను సత్య నహము మాయ  ... 30 

మిధ్య అనెడి చరితముయు మనసు చేరు  

మాయ అనెడిది మనసున మనుగడవ్వు  

విద్యయె అవిద్య కలసియు వినయ మార్పు    

నేను అనెడి ప్రపంచము నాశనమ్మె    ... .... 31

 

స్థూల సంస్కారములు మనసంత నిండె 

దేహ చైతన్యము వయసు తెల్పు చుండు   

భౌతికమ్ము లో అనుభవ భవము గాను   

సూక్ష్మ సందేహ భావము సూక్తి యగును    .... .... 32 

ప్రాణమయ దేహ చైతన్య ప్రాయ మొవ్వు    

సూక్ష్మ లోకాను భవములే సూక్తు లగును  

మానసిక సంఘ సంస్కార మంత మేలు  

దేహ చైతన్య ము మనసు దారి చూపు  .... .... ౩౩ 

స్థూల సూక్ష్మ, కారణ దేహ శుభము తెలుపు  

పరిమితి గలవి, రూపము పరమ ఆత్మ 

ఎక్కడ పలుకులు లలోన ఏడ్పు లేల 

అక్కడ తిరస్కారము ఏమి అలుక వద్దు    ... .... 34 

  

ఎక్కడతిరస్కారమ్ముగా ఏమి అనకు  

ఎప్పుడూ దు:ఖ మనునది ఏడ్పు లనకు 

కనుక  దు:ఖ మూలముగాను కాల మవ్వు  

కనుక సంస్కారముయె జీవి కళలు తీర్చు ... 35 

((()))

 కందపద్యం

మన్నన పొందిక లేకయు

చన్నుల బాధతొ మనస్సు సుఖముగ అగుటే

కన్నులు మాయకు చిక్కియె

కన్నొక్కటి లేదు గాని కంతుడు గాడే

 మానమ్ముయె గాని యెంత కాంతికి కోర్కే

తన్నో డిని యైన యేమి హాస్యపు భాగ్యం

కాకాసుర అర్పు మేలు కొల్పుగ సాగే

కన్నొక్కటి లేదు గాని కాంతులు గాడే